Idea pessaroterapii wcześnie została odnotowana w historii medycyny. Hipokrates (460-370 p.n.e) opisywał zastosowanie owocu granatu, Diocles (240-180 p.n.e) wprowadził granat namaczany w occie winnym. W 1559 roku Niemiec Caspar Stromayr zastąpił pessar z granatu ciasno zwiniętą gąbką, która była związana sznurkami i zanurzana w wosku. U schyłku XVI wieku Francus Ambrose Pare wykonywał pessary ze złota, srebra i mosiądzu. Wykorzystywał także korek, pokryty woskiem. Eksperymentował również z kształtem pessarów. Były one mocowane na pasie okalającym tułów kobiety.
W XVII wieku Hendrik Van Roonhuyse proponował zastosowanie pessarów wykonanych z korka pokrytego woskiem. Robiono w nim otwór umożliwiający przedostawanie się na zewnątrz wydzielin. Gumowe pessary były po raz pierwszy wprowadzone przez amerykańskiego profesora ginekologii Hugh Lenox Hodge'a pod koniec XIX wieku jednak nowoczesna pessaroterapia rozpoczęła się wraz z zastosowaniem silikonu oraz wielu rozmiarów i kształtów pessarów pod koniec XX wieku.
Czym są zaburzenia statyki narządów płciowych i jakie zastosowanie w ich leczeniu ma pessaroterapia?
Zaburzenia statyki narządów miednicy mniejszej definiuje się jako obniżenie narządów miednicy poniżej ich normalnego usytuowania. Zaburzenia te obejmują obniżenie przedniej ściany pochwy (cystocele), obniżenie i wynicowanie ścian cewki moczowej (uretrocele) i obniżenie macicy, a także obniżenie tylnej ściany pochwy (rectocele) i obniżenie zagłębienia pochwowo-pęcherzowego lub maciczno-odbytniczego (enterocele). Zaburzenia tego rodzaju opisywane są w stopniach obniżenia I – IV. Częstość występowania obniżenia narządów miednicy u kobiet między 20 a 70 rokiem życia wynosi 14-34%, w tym u nieródek – 2-4% a u wieloródek – 43-76% .
U 10-80% pacjentek z obniżeniem narządów miednicy występują nietrzymanie moczu, u 10-30% występuje dodatkowo nietrzymanie stolca, przewlekłe zaparcia u 6-67%, a na dyspareunię skarży się od 8 do 69% kobiet. Pomimo doskonalenia i rozszerzania metod terapeutycznych uroginekologii tylko ok. 10% pacjentek uznaje się całkowicie wyleczonych przez specjalistę, 40% zauważa poprawę ale aż 50% nie miało żadnej poprawy w dolegliwościach. W ciągu całego życia kobiety ryzyko konieczności poddania się operacji z powodu zaburzeń statyki i / lub nietrzymania moczu wynosi 11%.
Powszechne występowanie zaburzeń statyki narządów miednicy i niesatysfakcjonująca efektywność terapeutyczna stosowanych metod kieruje uwagę lekarzy na nowoczesną pessaroterapię. Jej zaletami są wysoka skuteczność, działanie natychmiastowe, działanie protezujące i lecznicze oraz wzmacnianie mięśni, podtrzymujących wypadające narządy miednicy mniejszej, które w rezultacie mogą samodzielnie utrzymywać macicę w odpowiednim położeniu. Do zalet pessaroterapii zalicza się także iski koszt metody, jej minimalna inwazyjność oraz duża dostępność i łatwość stosowania (jedną z firm o najszerszej ofercie nowoczesnych pessarów w Polsce jest firma Merringer).
Pessary mogą zastąpić efekty operacji ginekologicznej, uroginekologicznej lub położniczej, poprawić komfort życia w oczekiwaniu na operację, zdiagnozować ukryte nietrzymanie moczu. Obszarami zastosowań pessariów są: ginekologia (profilaktyka i leczenie obniżeń pochwy i macicy), uroginekologia (profilaktyka i leczenie wysiłkowego nietrzymania moczu, pęcherz nadreaktywny) oraz położnictwo (niewydolność cieśniowo-szyjkowa, zespoły bólowe miednicy, proktologia - zaburzenia oddawania stolca).
Rodzaje pessarów ginekologicznych
O rodzaju, wielkości i kształcie stosowanego pessara decyduje lekarz po wnikliwym badaniu, dopasowując go indywidualnie każdej pacjentce. Niektóre pessary można nosić stale, inne należy wyciągać na noc. Nauka samodzielnego zakładania i usuwania pessara jest łatwa i odbywa się w gabinecie po jego dopasowaniu. Celem łatwiejszego zakładania i utrzymania prawidłowej trofiki ścian pochwy należy stosować nawilżacz lub krem estrogenowy. Właściwie dobrany i dopasowany pessar poza działaniem korygującym zaburzenie jest nieodczuwalny podczas noszenia. Warunkiem niezaburzonego stosowania przez wiele lat są systematyczne kontrole ginekologiczne wg wskazań lekarza.
Ogólne zasady stosowania pessariów w poszczególnych zaburzeniach przedstawiają się następująco:
- POP-Q (obniżenie pochwy lub macicy) st. 3/4 = pessar kostkowy, kolisty gruby, grzybkowy, cewkowy kołnierzowy
- POP-Q st. 1/2 = pessar kostkowy, cewkowy kołnierzowy, kolisty cienki
- WNM st. 1 = pessar cewkowy
- WNM st. 2/3 = pessar cewkowy kołnierzowy, cewkowy
- OAB = cewkowy kołnierzowy, - Rectolele, enterocele = pessar kostkowy
- Niewydolność cieśniowo-szyjkowa = pessar położniczy
Lekarze, stosujący pessaroterapię, muszą również brać pod pewne niedogodności metody i sporadyczne powikłania, do których zalicza się konieczność usuwania i ponownego zakładania pessarów, obfitsza wydzielina pochwowa, konieczność wyjmowanie podczas stosunku, a także możliwość wypadnięcie pessara lub wystąpienie odleżyn szyjki macicy i ścian pochwy a nawet przetok, oraz brak refundacji przez NFZ.
Dr n. med. Przemysław Kądziołka
Medifem Specjalistyczna Praktyka Lekarska
-
4.5/5 (opinie 13)