Przeszczep włosów metodą S.A.F.E.R.

Przeszczepy włosów należą do zabiegów z dziedziny chirurgii plastycznej i rekonstrukcyjnej. Są to procedury autologiczne, co oznacza, że pacjent jest jednocześnie dawcą i biorcą. Zabiegi polegają na przeniesieniu własnych mieszków włosowych z okolicy skóry owłosionej w obszary pozbawione owłosienia. U osób z łysieniem androgenowym, mieszki włosowe pobiera się z tylnej i bocznej części owłosionej skóry głowy i przenosi się w okolice czołowa i centralnej części głowy. Rzadziej mieszki włosowe pobierane są z klatki piersiowej, pleców czy skóry owłosionej twarzy.

Historia przeszczepu włosów

Chirurdzy zaczęli zgłębiać temat kosmetycznego uzupełniania owłosienia już dawno temu. Zauważyli oni, że włosy znajdujące się na owłosionej skórze głowy rosną w zespołach, tzw. unitach, składających się z jednego do czterech włosów. Pierwsze próby kliniczne przeszczepów owłosienia poczynione zostały już w XVII w. Transplantacje mieszków włosowych ze względów medycznych przeprowadzane było również w Japonii w latach 30. XIX w - wówczas przeszczepiano płaty skóry o średnicy 4-5 mm. Otrzymany efekt nie był jednak zadowalający pod względem estetycznym. Udoskonalenie urządzeń do pobierania i implantowania zespołów mieszków włosowych zmniejszyło rozmiary przeszczepianej skóry do poniżej 1 mm, co znacznie poprawiło rezultaty. Dzięki temu, odtworzenie naturalnego wzoru wzrostu włosów obecnie nie stanowi już problemu.

FUT i FUE - tradycyjne metody przeszczepu włosów

Pierwszą metodą przeszczepu włosów dającą zadowalające rezultaty kosmetyczne była metoda FUT (Follicular Unit Hair Transplantation), zwana też metodą STRIP (z ang. strip – pasek, pasmo). Polega ona na pobraniu linijnego wycinka skóry z okolicy dawczej i wypreparowaniu z niego wszystkich zespołów mieszków włosowych. Jej zaletą jest zachowanie mieszków włosowych w bardzo dobrym stanie, a wadą pozostawienie blizny na potylicy.

Nowszą techniką jest FUE (Follicular Unit Extraction). Zaletą tej metody przeszczepu włosów jest mała inwazyjność i bardzo dobre efekty kosmetyczne. Mieszki włosowe pobierane są bezpośrednio z okolicy dawczej, z niewielkim marginesem otaczających tkanek. Unity pobierane są przy pomocy metalowej sztancy, a następnie wyjmowane ręcznie metalowymi szczypczykami. Niestety, bezpośrednie użycie narzędzi powoduje uszkodzenie nawet 20-30% pobranego materiału. Niemniej jednak zabieg przeprowadza się w znieczuleniu miejscowym, a pacjent pozostaje bez szpecących blizn.

Przeszczep włosów metodą S.A.F.E.R.

Kolejny krok w udoskonalaniu zabiegu przeszczepu włosów to wprowadzanie automatyzacji i robotyzacji do technik operacyjnych. Jednym z najnowszych osiągnięć w tej dziedzinie jest urządzenie S.A.F.E.R. (Suction Assisted Follicular Extraction and Re-implantation), znane na rynku amerykańskim pod nazwą Neograft. Prace nad jego budową rozpoczęto w 2008 r., a debiut rynkowy odbył się w 2012 r.

Zastosowanie pneumatycznego pobierania i transportu mieszków włosowych pozwoliło na znaczne skrócenie zabiegu i wyeliminowanie uszkodzeń mieszków włosowych. Rozmiar sztancy służącej do pobierania mieszków włosowych dobierany jest indywidualnie. Wielkość narzędzia ma duże znaczenie, gdyż pobranie zbyt małego wycinka tkanki może uszkodzić torebkę mieszka włosowego i osłabić wzrost włosa. Nakłucie (w przeciwieństwie do metody FUE, w której wynosi 5-6 mm), jest dość płytkie i wynosi zaledwie 1 mm. Tak płytkie wprowadzenie sztancy możliwe jest jedynie z powodu zastosowania podciśnienia i aspiracji tkanek. Po nakłuciu pobrane unity transportowane są za pomocą podciśnienia do specjalnej komory, a następnie segregowane i układane na wilgotnych gazikach, gdzie bezpiecznie czekają na implantację.

Kolejny etap to wszczepianie unitów w okolicę biorczą. Każdy unit pobierany jest do urządzenia za pomocą podciśnienia, a następnie umieszczany w nakłuciu na skórze za pomocą sprężonego powietrza. Ta innowacja eliminuje szczypce popularne w starszych metodach i do minimum ogranicza ryzyko powstania uszkodzeń. Co więcej, korzystanie z pistoletu pneumatycznego redukuje czas zabiegu prawie o połowę i skraca go do 2-3 godzin. W czasie jednej procedury przeszczepia się od 400 do 800 unitów (1000-2000 włosów). Zabieg jest minimalnie inwazyjny dla pacjenta, praktycznie nie wymaga rekonwalescencji, a ryzyko powikłań jest niewielkie i nie ma trwałych blizn.

Wskazania do transplantacji włosów metodą S.A.F.E.R.

Głównym wskazaniem do zabiegu przeszczepu włosów jest łysienie androgenowe u kobiet oraz u mężczyzn. Choroba ma podłoże genetyczne, choć u pań wiąże się przede wszystkim z zaburzeniami hormonalnymi. Zabieg poleca się również pacjentom, którzy trwale utracili owłosienie w wyniku:

• urazów
• powstania blizn pooperacyjnych
• naświetlania promieniami Roentgena

Osoby z bardzo kręconymi włosami oraz te z łysieniem dużego stopnia, u których okolica dawcza jest mała, nie są dobrymi kandydatami do tego zabiegu.

Dr Marc Divaris, doświadczony chirurg plastyk, ogranicza wskazania do przeszczepu włosów metodą S.A.F.E.R. do łysienia niewielkiego lub średniego stopnia. Ponadto zaleca u każdego pacjenta wykonanie testu wstępnego (FOX), tj. pobrania od 10 do 100 unitów, w celu oceny ilości nieuszkodzonych mieszków włosowych oraz indywidualnej tendencji pacjenta do tworzenia się tkanki włóknistej. Nadmierne włóknienie w miejscach urazu jest przyczyną braku wzrostu włosów. Jeśli test wypadnie niekorzystnie, to u pacjenta powinno się wykonać zabieg inną metodą, np. FUT.

Przeszczep włosów - efekty

Mieszki włosowe pobrane do przeszczepu

Do zabiegu pacjent nie musi być specjalnie przygotowany - poleca się jedynie krótkie obcięcie włosów w okolicy dawczej. Zabieg jest bezbolesny i przeprowadzany w znieczuleniu miejscowym. Podczas pobierania unitów pacjent leży na brzuchu, podobnie jak podczas masażu, natomiast podczas implantowania przeszczepów pacjent spoczywa wygodnie na plecach i może wtedy słuchać muzyki lub nawet oglądać telewizję. Już następnego dnia po zabiegu można powrócić do codziennych zajęć. Nie ma konieczności bandażowania okolicy poddanej zabiegowi. Poleca się natomiast unikanie uprawiania sportu i noszenia kasków przez kilka dni.

Odległe efekty przeszczepu włosów S.A.F.E.R. są bardzo dobre, natomiast zaraz po zabiegu może dojść do częściowego lub nawet całkowitego wypadnięcia włosów. Jest to normalne zjawisko związane z reimplantacją włosów. Wzrost owłosienia następuje z prędkością 1 cm na miesiąc, więc satysfakcjonujący efekt leczenia pojawia się dopiero po 5-6 miesiącach. Odrost włosów jest długotrwały.

Powikłania po zabiegu Neograft

Komplikacje związane z przeszczep włosów są rzadkie. Członkowie Brazylijskiego Towarzystwa Chirurgów Plastyków donoszą, że u ich pacjentów, niezależnie od metody, takie przypadki nie przekraczają 5%. Na liście możliwych powikłań znajdują się:

• poszerzenie blizn
• zapalenie mieszków włosowych
• powstanie martwicy lub keloidu
• przedłużone krwawienie
• infekcja

Odrzucenie przeszczepów praktycznie się nie zdarza.

Zalecenia lekarskie po przeszczepie włosów S.A.F.E.R.

W pierwszej dobie po przeszczepie włosów skórę głowy należy oczyszczać z pozostałych po zabiegu resztek krwi i osocza. Dokonuje się tego najczęściej za pomocą sterylnego roztworu soli fizjologicznej i jałowych gazików. W ciągu pierwszych kilku dni po procedurze nie zaleca się również zbyt intensywnego uprawiania sportu czy innego wysiłku fizycznego. Pacjent powinien także unikać źródeł natężonego światła (m.in. solariów) przez okres pierwszych tygodni od zabiegu.

Jeśli pojawią się bóle głowy, można zastosować ogólnodostępne leki, np. paracetamol. W przypadku wystąpienia obrzęku, specjaliści zalecają krótkotrwałe stosowanie zimnych okładów oraz spanie z głową uniesioną pod kątem 45 stopni.

Powstałe po przeszczepie strupki powinny odpadać samoistnie i nie należy ich drapać. Proces ich usuwania można przyspieszyć poprzez delikatny masaż skóry głowy z wykorzystaniem specjalnych, polecanych przez specjalistę oliwek. Pod koniec pierwszego tygodnia po przeszczepie włosów S.A.F.E.R. pacjent może zacząć myć włosy z użyciem specjalnych roztworów odkażających bądź delikatnych szamponów dziecięcych. Stosowana podczas mycia włosów woda powinna być ciepła, a same włosy powinno się delikatnie dotykać, unikając jednocześnie ich wzmożonego masowania. Nie ma potrzeby stosowania żadnych dodatkowych odżywek, maści czy oliwek do pielęgnacji włosów. Lekki masaż skóry głowy wdraża się zazwyczaj w drugim tygodniu.

Nowoczesne zabiegi przeszczepiania włosów

Choć przeszczep włosów metodą S.A.F.E.R. jest nowoczesną procedurą, to producenci nie ustają we wprowadzaniu kolejnych innowacji. System ARTAS amerykańskiej firmy Restoration Robotics jest robotem, który samodzielnie analizuje obraz okolicy dawczej oraz pobiera i implantuje zespoły mieszków włosowych. Podejmowane są też próby przeszczepiania sztucznych włosów z włókien syntetycznych. Pomimo dobrych efektów osiągniętych w badaniu pilotażowym zaprezentowanym na łamach Journal of Cosmetic Dermatology, na wprowadzenie tej metody do standardowej praktyki trzeba będzie jeszcze poczekać.

Na koniec warto dodać, że łysienie jest narastającym problemem o dużych konsekwencjach psychologicznych. Do tej pory pacjenci musieli wybierać pomiędzy niezadowoleniem z łysienia, a zabiegami obarczonymi wieloma konsekwencjami. Obecnie osoby dotknięte łysieniem mogą korzystać z coraz bardziej nowoczesnych, bezpiecznych metod leczenia.