Guzki na tarczycy - skąd się biorą?

Tarczyca jest niewielkim narządem położonym w przedniej części szyi. Mimo swych niewielkich rozmiarów jest jednym z większych gruczołów wydzielania wewnętrznego w organizmie. Składa się z dwóch płatów połączonych cieśnią, zwaną również węziną. Tarczyca jako gruczoł odpowiada za produkcję hormonów: tyroksyny (FT4) i trójjodotyroniny (FT3), które swoim działaniem obejmują większość tkanek w organizmie. Ponadto w miąższu gruczołu obecne są tak zwane komórki C tarczycy, wytwarzające kalcytoninę - hormon mający swój udział w gospodarce wapniowo-fosforanowej.

Skąd się biorą guzki na tarczycy?

Etiologia i pewna przyczyna tworzenia się guzków tarczycy nie została jeszcze ustalona. Wśród potencjalnych czynników znajduje się jest predyspozycja genetyczna, jako że schorzenie to czasami występuje rodzinnie. Innym, często wymienianym czynnikiem mającym swój udział w patogenezie tworzenia się guzków na tarczycy jest niedobór jodu w diecie. Zgodnie z europejskimi zaleceniami dzienna dobowa dawka jodu pokrywająca zapotrzebowanie na ten pierwiastek równa jest 150 ug dla dorosłego człowieka. W okresie ciąży i laktacji zapotrzebowanie to wzrasta do 250, a według niektórych źródeł nawet do 290 ug/dobę.

Wśród innych czynników predysponujących do tworzenia się guzków gruczołu tarczowego wymienia się także:

• nadmierne spożycie preparatów zawierających lit, tiocyjanki, sulfonamidy, rodanki, tyreostatyki, kobalt czy rezorcyny
• palenie papierosów
• spożywanie zbyt dużej ilości mitratów, znajdujących się np. w wodzie mineralnej
• napromienianie okolic szyi

Jak objawiają się guzki tarczycy?

Sam proces rozrostu gruczołu tarczowego i tworzenia się guzków spowodowany jest długotrwałym podwyższeniem stężenia tyreotropiny (TSH) w surowicy. Początkowo powoduje to powiększanie się płatów tarczycy. Następnie dochodzi do nierównomiernego, ogniskowego rozrostu komórek miąższu – tak powstaje wole guzkowe.

Objawy związane z guzkami tarczycy można podzielić na te, które wynikają z fizycznego ucisku na sąsiadujące tkanki, oraz związane z zaburzeniami w produkcji hormonów gruczołu.

Czasami guzek zaczyna produkować dodatkowo hormony niezależnie od pracy całego gruczołu - mówimy wtedy o guzku nadczynnym autonomicznym lub wolu guzkowym toksycznym. Występują wtedy objawy wynikające z nadczynności tarczycy. Jeżeli zaś guzki wytworzyły się w przebiegu choroby Hashimoto, chory może wykazywać objawy niedoczynności tarczycy.

Jak leczyć guzki tarczycy?

Diagnostyka i ostateczne rozpoznanie stawiane jest przez specjalistę z dziedziny endokrynologii. Na podstawie badania podmiotowego i przedmiotowego pacjenta, badań laboratoryjnych oraz dodatkowych badań obrazowych, tak "lekarz od tarczycy" podejmuje decyzję o dalszym postępowaniu. Na leczenie guzków tarczycy składa się wiele możliwości: może to być leczenie zachowawcze przy pomocy środków farmakologicznych, leczenie radykalne przy użyciu radiojodu bądź klasyczne leczenie chirurgiczne. Wszystko to zależy od choroby towarzyszącej guzkom.

W leczeniu guzków tarczycy, tak jak w przypadku wielu innych chorób, duże znaczenie odgrywa czas. Im szybsza diagnoza, tym lepsze efekty leczenia. Dlatego nie należy odwlekać wizyty u specjalisty jeżeli podejrzewa się u siebie chorobę gruczołu tarczowego, a już bezwzględnie nie leczyć jej „na własną rękę”, tak zwanymi domowymi sposobami.