Przygotowanie i przebieg zabiegu sigmoidoskopii

Wielu pacjentów odczuwa pewne obawy w związku z badaniami endoskopowymi jelita grubego. Pełna kolonoskopia (endoskopia całego jelita grubego, nazywana również panendoskopią) wymaga od pacjenta wielogodzinnych przygotowań, przyjmowania dużych ilości środków wywołujących efekt przeczyszczający (co w efekcie staje się bardziej uciążliwe niż sam zabieg), a procedura może powodować pewien dyskomfort fizyczny i psychiczny.

Ze względu na częstą lokalizację wielu patologicznych zmian (nowotwory, stany zapalne, uchyłki itp.) w końcowym odcinku jelita grubego, u części pacjentów można ograniczyć badanie do odbytnicy, esicy, okrężnicy zstępującej i części poprzecznicy, czyli lewej (dystalnej) części jelita grubego. Wykorzystywany do tego jest cienki, krótki endoskop - fiberosigmoidoskop.

Jak wygląda przygotowanie do sigmoidoskopii ?

Postępowanie przedzabiegowe zazwyczaj jest krótkie i proste, a oczyszczenie całego jelita, w przeciwieństwie do kolonoskopii nie jest konieczne. Zalecenia dietetyczne obejmują stosowanie diety półpłynnej w przeddzień badania (przeciery, zupy itp.), niespożywanie obfitych posiłków w wieczór poprzedzający sigmoidoskopię  oraz pozostanie na czczo w dniu badania.

W celu oczyszczenia fragmentu jelita grubego, który ma być zbadany stosuje się doodbytnicze wlewki fosforanowe (środek przeczyszczający). Można je nabyć w aptekach bez konieczności posiadania recepty. Jedną wlewkę stosuje się wieczorem w dniu poprzedzającym badanie, a drugą rano w dniu badania. Zastosowanie wlewek spowoduje defekację, dlatego nie wolno zapominać o konieczności dostępu do toalety po ich użyciu.

Należy pamiętać, że przygotowanie do sigmoidoskopii może różnić się w indywidualnych przypadkach. Pacjenci z  uciążliwymi zaparciami, zaburzeniami czynności skurczowej (perystaltyki) jelita grubego oraz innymi schorzeniami często muszą przygotować się do zabiegu tak jak do pełnej kolonoskopii, z zastosowaniem środków przeczyszczających doustnie, dlatego podczas wizyty poprzedzającej zabieg lekarz zaproponuje każdemu pacjentowi optymalny sposób przygotowania.

Jak wygląda badanie sigmoidoskopowe ?

Procedura wykonywana jest w gabinecie endoskopowym przez doświadczonego lekarza-endoskopistę, któremu asystuje personel pomocniczy (najczęściej jest to pielęgniarka zabiegowa).  W przeciwieństwie do kolonoskopii, sedacja, czyli zastosowanie leków uspokajających dożylnie nie jest konieczna, a badanie zazwyczaj nie wywołuje dyskomfortu ani bólu. W razie  pojawienia się lęku lub  innych dolegliwości odpowiednie środki mogą być podane w celu poprawy komfortu badania.

Do badania pacjent jest ułożony na stole zabiegowym na lewym boku w pozycji z kolanami podciągniętymi w kierunku klatki piersiowej (tzw. pozycja kolankowo-łokciowa). Po nałożeniu żelu (lubryfikantu) ze środkiem znieczulającym na końcówkę endoskopu wprowadza się go do jelita grubego przez odbyt. Następnie fiberosigmoidoskop jest delikatnie wprowadzany głębiej, co umożliwia wizualizację kolejnych odcinków jelita grubego na ekranie aparatury, pobranie fragmentów błony śluzowej w celu badań mikroskopowych (biopsja endoskopowa) oraz wykonanie procedur terapeutycznych, np. tamowanie krwawień z jelita grubego, leczenie hemoroidów (żylaków). Czas trwania badania zależy w dużej mierze od uwarunkowań anatomicznych, obecności patologii jelita grubego oraz rodzaju wykonywanych procedur w czasie zabiegu (biopsja, leczenie żylaków itp.). Zazwyczaj nie przekracza ono 15 min.

Po sigmoidoskopii:

Bezpośrednio po badaniu lekarz informuje pacjenta o jego wyniku (wynik badania pacjent otrzymuje również w formie pisemnego  protokołu).  W przypadku endoskopowego pobrania wycinków ich opis histopatologiczny będzie dostępny po kilku dniach od sigmoidoskopii. Ponieważ do zabiegu nie stosuje się leków, które mogłyby wpływać na sprawność psychomotoryczną, po krótkiej obserwacji pozabiegowej pacjent może powrócić do swoich codziennych czynności.

Źródła: Cotton PB, Williams CB, Hawes RH, Saunders BP. Practical Gastrointestinal Endoscopy: The Fundamentals. 6th. Singapore: Wiley-Blackwell; 2008. Interna Szczeklika p. red. Piotra Gajewskiego, wyd. Medycyna Praktyczna, 2013