Psychologia analityczna Junga - jak może pomóc w rozwoju osobistym?

Co to jest psychoterapia jungowska?

Psychoanaliza jungowska to forma terapii, której celem jest dotarcie do nieuświadomionych sfer ludzkiej psychiki i dzięki temu wydobycie z niej głęboko skrywanych problemów. To metoda, która powstała na bazie psychologii analitycznej, a w tym analizy jungowskiej opracowanej przez Carla Gustava Junga. Charakterystyczne dla niej jest skoncentrowanie się nie tylko na problemach i ich symptomach, ale i na ich celowości. Podczas terapii analizowane jest więc to, jakie znaczenie dla życia pacjenta ma dana trudność oraz co może mu przynieść, jak może wpłynąć na jego egzystencję.

Współcześnie stosowana psychoterapia skupia się na przywróceniu pełnej funkcjonalności pacjenta i na przystosowaniu go do środowiska, w którym żyje. W psychoterapii jungowskiej natomiast zbyt duża jednostronność świata zewnętrznego postrzegana jest jako źródło problemów danej osoby. Terapeuci specjalizujący się w tej metodzie nie poszukują więc sposobów na to, jak zwiększyć produktywność pacjenta. Celem prowadzonego procesu terapeutycznego jest raczej odnalezienie jego prawdziwego „ja” – co ma miejsce w momencie jego indywidualizacji.

W rezultacie pacjent zyskuje dużą wiedzę na swój temat i tym samym głębokie poczucie sensu. Warto przy tym podkreślić, że proces urzeczywistniania potencjału pacjenta, czyli wydobycia prawdziwego „ja” nie odbywa się w oderwaniu od kontekstu społecznego. Stawanie się w pełni sobą wymaga nawiązania nowych i trwałych relacji w zakresie zbiorowości – rodziny oraz innych grup, w których funkcjonuje dana jednostka.

Terapia jungowska – na czym polega?

Terapia jungowska polega przede wszystkim na badaniu nieświadomości pacjenta: jej treści, a także procesów, które w niej zachodzą. Celem jest zazwyczaj złagodzenie objawów złej kondycji psychicznej danej osoby. Kluczowe jest natomiast to, by w trakcie procesu terapeutycznego zbudowała się silna relacja pomiędzy pacjentem a psychoterapeutą. Taka więź umożliwia stworzenie łączności pomiędzy świadomością a podświadomością uczestnika terapii. W efekcie pacjent może odkryć prawdziwego siebie i osiągnąć równowagę emocjonalną. Realizuje ten cel za pomocą odpowiednio poprowadzonego procesu terapeutycznego, złożonego z trzech głównych etapów:

•samopoznania,

•transformacji,

•aktualizacji.

Dzięki przejściu przez wszystkie te etapy łatwiejsze staje się odkrycie głęboko skrywanych zakątków psychiki – co umożliwia wprowadzenie w nich niezbędnych zmian. Silna i długotrwała relacja terapeutyczna pozwala pacjentowi na odkrycie własnej natury i tym samym źródła problemów o podłożu psychicznym. Ma to bezpośredni związek z czterema aspektami analizy, a dokładnie fazami analitycznego leczenia określonymi w 1929 roku przez Junga. Co istotne, uznaje się, że wspomniane fazy nie muszą następować po sobie. Odpowiadają one po prostu różnym aspektom pracy analitycznej. Stadia te to:

•oczyszczenie,

•wyjaśnienie,

•edukacja,

•transformacja.

Pierwszym etapem jest oczyszczenie – czyli uwolnienie się człowieka od funkcjonującego w nim systemu obronnego neurotycznej izolacji i tym samym uzewnętrznienie własnego „ja” przez innymi ludźmi. W drugim etapie identyfikowane są bodźce, które krępują procesy nieuświadomione. Określane jest też wówczas, czego uświadomienie sobie przynosi istotną zmianę nastawienia. Następnie dochodzi do wywołania odpowiedzi na nowe pytania, co w rezultacie prowadzi do głębokiej zmiany pacjenta. By jednak możliwe było osiągnięcie założeń procesu terapeutycznego, konieczne jest uzyskanie wzajemnego zaufania pomiędzy pacjentem a terapeutą. Wysokojakościowa więź stwarza warunki do zastosowania dostępnych technik terapeutycznych.

Elementy analizy jungowskiej:

•praca nad podświadomością,

•interpretacja snów,

•ustalenie kompleksów danej osoby,

•określenie typu osobowości pacjenta.

Techniki i metody w psychoterapii jungowskiej

Nie istnieją konkretne techniki i metody, które miałyby być wykorzystywane w psychoterapii jungowskiej zgodnie z dokładnymi wytycznymi Junga. Jung nie chciał standaryzować swoich teorii i opracowywać metodologii, które miałyby definiować proces terapeutyczny. Dlatego dopiero jego zwolennicy ustalili jasno sprecyzowane sposoby postępowania z pacjentem, które odpowiadają głównym założeniom opisywanego podejścia. Zaprojektowane w ten sposób techniki i metody stanowią obecnie bazę psychoterapii jungowskiej. Należy do nich przede wszystkim:

•analiza snów,

•skojarzenia słowne,

•dialog terapeutyczny,

•techniki kreatywne, m.in. malowanie czy rysowanie.

Psychoanaliza jungowska znana jest w Polsce przede wszystkim z analizy snów. Podczas jej przeprowadzania pacjent uczy się, w jaki sposób interpretować symbole i archetypy występujące w snach w kontekście swojej osobowości i sytuacji, w której się znajduje. Oznacza to, że wypracowanie umiejętności analizowania snów jest procesem skomplikowanym, a więc wymaga od uczestnika terapii poświęcenia na naukę dużo czasu. Nieco łatwiejsze wydaje się ćwiczenie związane ze skojarzeniami słownymi. Podczas sesji terapeutycznych terapeuta mówi pacjentowi jakieś słowo lub frazę, a ten podaje swoje pierwsze skojarzenie, które przychodzi mu na myśl.

W ramach psychoterapii analitycznej Junga stosowane są też techniki typowo kreatywne, takie jak na przykład zapisywanie snów. Niewątpliwą podstawą terapii jungowskiej jest jednak dialog terapeutyczny – będący bazą do wdrożenia innych technik terapeutycznych. Kluczowy jest dialog, oparty na zaufaniu i poczuciu bezpieczeństwa. Pacjent musi czuć się swobodnie, komfortowo, by przejść następnie do pozostałych etapów psychoterapii. Tylko wtedy umożliwia sobie i terapeucie wejście do jego podświadomości i podjęcie próby jej zmiany, zgodnie z założeniami terapeutycznymi.

Zastosowania psychoterapii jungowskiej

Terapia jungowska bywa stosowana w procesie leczenia konkretnych schorzeń i zaburzeń, ale nie tylko. Sprawdza się między innymi wśród pacjentów z depresją, zaburzeniami lękowymi czy uzależnionymi. Należy jednak podkreślić, że wskazaniem do jej rozpoczęcia jest także chęć poradzenia sobie z codziennymi trudnościami oraz potrzeba odszukania własnego „ja”, czyli dokonania głębokiego rozwoju osobistego. Dlatego na terapię jungowską zgłaszają się również tacy pacjenci, którzy chcą nauczyć się budowania zdrowych, wysokojakościowych relacji, wyeliminować poczucie zagubienia czy porzucić wszelkie zachowania, które związane są z nieuzasadnioną złością i frustracją.

Wybrane wskazania do terapii jungowskiej:

•depresja,

•zaburzenia lękowe,

•uzależnienia,

•trudności w relacjach międzyludzkich,

•poczucie zagubienia,

•nieuzasadniona złość i frustracja.

Psychoterapia jungowska w leczeniu zaburzeń emocjonalnych

Przykładem zastosowania terapii jungowskiej jest między innymi leczenie zaburzeń emocjonalnych. Taka forma terapeutyczna skoncentrowana jest na dążeniu do samopoznania pacjenta oraz odnalezienia przez niego równowagi emocjonalnej. Właśnie dlatego okazuje się nierzadko pomocna w przypadku pacjentów zmagających się z rozmaitymi zaburzeniami emocjonalnymi. Terapia Junga przeprowadzana jest na przykład wśród osób, u których pojawia się nawracający lęk. Zgodnie z jej założeniami pacjent walczący z lękiem powinien go w pewnym sensie zaakceptować, a następnie w twórczy sposób dotrzeć do źródeł jego występowania.

Wpływ terapii jungowskiej na rozwój osobisty

Psychoterapia jungowska służy też rozwojowi osobistemu – co jest możliwe dzięki zgłębieniu swojej podświadomości i poznaniu swojego rzeczywistego „ja”. Rezultatem jej zastosowania jest między innymi osiągnięcie psychicznej integralności i dojrzałości emocjonalnej, odnalezienie i zrozumienie swojego realnego potencjału czy uzyskanie harmonii pomiędzy potrzebami i osiągnięciami, a także pomiędzy przeszłością i teraźniejszością. Właśnie dlatego terapia jungowska polecana jest nie tylko pacjentom zmagającym się z konkretnymi zaburzeniami i chorobami o podłożu psychicznym. To metoda, która sprawdza się także wśród osób chcących dotrzeć do swojego wnętrza i wydobyć z niego to, co dotychczas było głęboko zakorzenione w podświadomości.

Efekty terapii jungowskiej:

•osiągnięcie psychicznej integralności,

•odnalezienie rzeczywistego „ja”,

•zrozumienie własnego „ja”,

•zrozumienie mechanizmów działania psychiki,

•osiągnięcie prawdziwej dojrzałości,

•pogodzenie się z własną podświadomością,

•uzyskanie balansu pomiędzy potrzebami i osiągnięciami,

•osiągnięcie harmonii pomiędzy przeszłością i teraźniejszością,

•zyskanie poczucia wolności i wpływu na własne życie,

•wypracowanie umiejętności interpretacji snów,

•ustalenie własnych kompleksów.

Różnice między psychoterapią jungowską a freudowską

W psychoanalizie Zygmunta Freuda podświadomość traktowana jest jedynie jako przestrzeń, w której tłumiony jest popęd seksualny. W psychoanalizie Junga natomiast ludzka podświadomość złożona jest z precyzyjnie połączonych ze sobą treści, symboli, znaczeń i archetypów. Co równie istotne, dla Freuda świadomość i podświadomość stanowią dwa odrębne elementy, podczas gdy Jung traktował je jako całość. Nie są to natomiast jedyne różnice obecne pomiędzy Jungiem a Freudem.

Wybrane różnice pomiędzy Freudem a Jungiem:

•Podczas terapii Freuda pacjent umiejscawiany był na kanapie – tak, by był poza zasięgiem wzroku analityka. Jung natomiast realizował sesje twarzą w twarz.

•Zdaniem Freuda istnieją trzy poziomy psychiki: przedświadomość, świadomość oraz nieświadomość. Choć Jung zgadzał się z poziomem świadomości, to wskazywał on na istnienie dwóch poziomów związanych z nieświadomością: osobistego oraz zbiorowego.

•Freud używał pojęcia „kompleks” w odniesieniu do na przykład kompleksu Edypa czy kompleksu kastracyjnego. Dla Junga słowo to oznaczało emocjonalnie naładowane koncepcje lub obrazy, które funkcjonują jak podzielona osobowość. Zgodnie z jego przeświadczeniem każdy kompleks ma archetyp w swoim centrum i powiązanie z pojęciem „trauma”.

•Jung przywiązywał wagę do parapsychologii i zjawisk psychicznych, podczas gdy Freud był przeciwnikiem ich badania i łączenia tych pojęć z psychoanalizą.

•Dla Junga libido to ogólna energia życiowa, która zmienia się w zależności od tego, co jest najistotniejsze w okresie ewolucji biologicznej organizmu. Dla Freuda natomiast jest to przede wszystkim energia seksualna skumulowana w różnych częściach ciała podczas indywidualnego rozwoju psychoseksualnego.

Jak znaleźć specjalistę od psychoterapii jungowskiej?

Kliniki.pl jest jednym z miejsc, w którym pacjenci mogą znaleźć poszukiwanego specjalistę od zdrowia psychicznego. W ramach naszego serwisu skupiamy rozmaite kliniki, gabinety, a tym samym lekarzy, psychologów, psychiatrów i psychoterapeutów, którzy pomagają pacjentom w pokonaniu rozmaitych trudności o podłożu psychicznym. Celem naszej działalności jest łączenie pacjentów z różnorodnymi specjalistami, między innymi z zakresu psychoterapii jungowskiej.