Punkcja torbieli nerki pod kontrolą USG

Punkcja torbieli nerkowej (cysty), czyli otoczonego torebką zbiornika płynowego w miąższu nerkowym polega na przezskórnym nakłuciu za pomocą cienkiej igły (w znieczuleniu miejscowym nasiękowym)  torbieli oraz odessaniu (aspiracji) jej zawartości. Procedura ta jest wykonywana, gdy istnieje podejrzenie, że torbiel jest wynikiem poważnej, wymagającej diagnostyki i leczenia choroby nerek. W takim przypadku płyn pobrany z wnętrza torbieli jest poddawany analizie cytologicznej - jeżeli w płynie występują nieprawidłowe komórki lu ich fragmenty, możliwe jest rozpoznanie m. in. raka nerki i określenie jego typu histologicznego (np. typ uroepitelialny, wywodzący się z nabłonka dróg moczowych) - jest to tzw. punkcja diagnostyczna.

Częściej jednak spotykane są tzw. torbiele proste nerek - występujące u znacznego odsetka osób powyżej 50. roku życia jako wynik stopniowej, wynikającej ze starzenia się degeneracji narządu. Zazwyczaj są one bezobjawowe, nie upośledzają funkcji nerek (ze względu na dostateczną ilość czynnego miąższu nerki, który posiada dużą rezerwę czynnościową - dopiero uszkodzenie około połowy miąższu daje objawy niewydolności nerek), a ich rozpoznanie jest zazwyczaj wynikiem wykonywania badań obrazowych ciała z innych przyczyn (np. USG jamy brzusznej, tomografia). Torbiele proste znacznych rozmiarów (ich objętość dochodzi czasem nawet do 2000ml) dające objawy w postaci bólu (wynikającego z rozciągnięcia łącznotkankowej torebki nerkowej pokrywającej narząd, która jest bogato unerwiona) oraz krwawienia do ich wnętrza, które może skutkować krwiomoczem lub torbiele ulegające częstym infekcjom (których powikłaniem może być przewlekła niewydolność nerek)  są nakłuwane i opróżniane w celach leczniczych - jest to tzw. punkcja terapeutyczna.

Dlaczego przy punkcji torbieli nerki wykorzystuje się asystę ultrasonograficzną?

Nerka jest narządem bogato unaczynionym dlatego nakłucie torbieli nerkowej wymaga asysty badania obrazowego pozwalającego  na jej  zlokalizowanie oraz celowaną, bezpieczną punkcję. Postępowanie takie redukuje ryzyko powikłań w postaci nakłucia naczyń nerkowych, które w najlepszym przypadku skutkuje powstaniem krwiaka, ale może również (w przypadku uszkodzenia dużego naczynia) doprowadzić do silnego, obfitego krwawienia do przestrzeni zaotrzewnowej (spatium retroperitonale)  i rozwoju wstrząsu krwotocznego (hipowolemicznego). Ponieważ nerka oraz przestrzenie płynowe w jej wnętrzu są dobrze widoczne w badaniu ultrasonograficznym, jest ono skuteczną, nieinwazyjną, bezpieczną i łatwo dostępną metodą wspomagającą bezpieczne nakłuwanie torbieli nerkowej.

Zalety punkcji torbieli nerki

Nakłucie i aspiracja zawartości torbieli prostych dających objawy kliniczne znosi wywoływane przez nie symptomy chorobowe (np. ból okolicy lędźwiowej, krwiomocz), a w przypadku torbieli ulegających częstym zakażeniom chroni przed rozwojem powikłań powtarzających się stanów zapalnych - włóknienia i bliznowacenia miąższu oraz stopniowej utraty czynnych nefronów (czyli jednostek czynnościowych układu wydalniczego odpowiedzialnych za wytwarzanie moczu), w czego następstwie dochodzi do rozwoju przewlekłej niewydolności nerek (w najnowszym piśmiennictwie nazywanej przewlekłą chorobą nerek).

Pobranie płynu z torbieli nerkowych o prawdopodobnie chorobowym pochodzeniu (etiologii) jest metodą diagnostyczną umożliwiającą ostateczne potwierdzenie ich charakteru i wprowadzenie odpowiedniego postępowania terapeutycznego. Badanie te pozwala przede wszystkim na wykluczenie bądź potwierdzenie nowotworowego charakteru cyst nerkowych - wykonanie punkcji nerkowej pod kontrolą USG we początkowym stadium rozwoju nowotworu umożliwia wykonanie  odpowiednio wczesnej nefrektomii (usunięcia nerki zajętej nowotworem - leczenie chirurgiczne radykalne), co znacznie poprawia rokowanie pacjenta.

Źródła: Renal Biopsy. Medline Plus, 2012; Percutaneous ultrasound-guided renal biopsy in children: a single centre experience. Hipopokratia 2011; onkologia.org.pl; urology-textbook.com; Interna Szczeklika p. red. Piotra Gajewskiego, wyd. Medycyna Praktyczna 2013