Rodzaje endoprotez stawu biodrowego

Endoprotezy stawu biodrowego to sztuczne konstrukcje, zastępujące zniszczone i nieprawidłowo funkcjonujące elementy składowe stawu. Z tego względu elementy te muszą przypominać w budowie trzon kości udowej, jej głowę oraz panewkę stawu biodrowego. Właściwy dobór wszystkich składowych endoprotezy biodra oraz właściwe ich zamocowanie jest warunkiem prawidłowego funkcjonowania stawu i pełnej rehabilitacji. 

Pod względem zakresu planowanej lub wykonanej operacji endoprotezy stawu biodrowego dzieli się na połowicze i całkowite. Bardzo ważnym kryterium jest także sposób mocowania poszczególnych elementów ze sobą oraz z pozostałym kośćcem pacjenta.

Jakie są rodzaje endoprotez stawu biodrowego?

Pod względem zakresu planowanej lub wykonanej operacji endoprotezy stawu biodrowego dzieli się na połowicze i całkowite. Bardzo ważnym kryterium jest także sposób mocowania poszczególnych elementów ze sobą oraz z pozostałym kośćcem pacjenta.

Endoproteza połowicza stawu biodrowego

Zwykle endoprotezy połowicze stawu biodrowego stosowane są u osób starszych po złamaniu szyjki kości udowej, gdy pozostawiana jest własna panewka stawowa pacjenta. Po umocowaniu endoprotezy poza obszarem złamanej części głowy kości udowej i szyjki, po wcześniejszym przycięciu kikuta szyjki, frezuje się kanał w nasadzie i trzonie kości udowej i osadza się endoprotezę cementową (czyli mocowaną za pomocą cementu kostnego) lub bezcementową (wbijaną). Trzpienie endoprotezy mogą być pokryte różnymi strukturami, które mają sprzyjać wrastaniu kości w implant i trwałemu połączeniu, np. poprzez spiekanie tytanu - wówczas powierzchnia implantu jest tak porowata, że obszar styku z kością jest bardzo duży i proteza wrasta głęboko w kość i tym samym mocno się z nią zespala, jest to tzw. technologia stick-tight.

Pod względem ilości elementów składowych, protezy połowicze są jedno-, dwu- lub więcej-elementowe. W protezach połowiczych dwuelementowych jeden z elementów to trzpień, a drugi to element głowy kości udowej, który wykonany jest zwykle z metalu.

Endoprotezy więcej-elementowe charakteryzują się złożoną budową głowy, przez co powstają dwie płaszczyzny stawowe. Taka budowa endoprotez sprzyja ich trwałości i w mniejszym stopniu powoduje powstawanie zmian zwyrodnieniowych panewek. Endoprotezy bipolarne trudniej jest także zwichnąć.

Endoproteza całkowita stawu biodrowego

Endoprotezy całkowite stawu biodrowego są zazwyczaj trój - lub czteroelementowe (bipolarne). Endoprotezy całkowite różnią się występowaniem panewki, która jest metalowa i umieszczana na stałe w loży wydrążonej w miednicy kostnej przy pomocy wbijania lub wkręcania. Wnętrze panewki wypełnione jest wkładką polietylenową lub ceramiczną. Jeżeli te dwa elementy są nieruchome, jest to endoproteza trójelementowa. Jeżeli wkładka jest polietylenową kulą, która się porusza, stanowi to element bipolarny. Zarówno w endoprotezach całkowitych jak i połowiczych trzpienie mogą być przynasadowe, trzonowe lub tradycyjne (długie bądź krótkie).

Endoprotezy biodra dzielimy również pod względem zastosowanego mocowania pomiędzy kością a protezą na:

• bezcementowe
• hybrydowe
• całkowite cementowe

Mocowanie hybrydowe polega na tym, że jeden element endoprotezy mocowany jest z użyciem cementu, a drugi bezcementowo.

Podział endoprotez biodra ze względu na artykulację uwzględnia rodzaj powierzchni, pomiędzy którymi występuje ruch w stawie (ten podział dotyczy jedynie endoprotez całkowitych). Podział ze względu na artykulację:

• metal-metal - jeżeli panewka i głowa są zbudowane z metalu
• metal-polietylen - występuje przy połączeniu wkładki polietylenowej w panewce (jako elementu stałego lub bipolarnego)
• ceramika-ceramika
• ceramika-polietylen.

Endoproteza całkowita BHR

Endoproteza całkowita BHR (od angielskiej technologii Birmingham Hip Resurfacing) jest przykładem endoprotezy, którą trudno odpowiednio zakwalifikować uwzględniając powyższe kryteria ponieważ zawiera trzpień, który nie jest wbijany do kości udowej, gdyż koncepcja tej endoprotezy polega na odświeżeniu powierzchni głowy kości udowej (resurfacing), naklejeniu cementowym na szyjkę elementu głowowego oraz wbijaniu panewki o budowie hybrydowej.