Soczewka asferyczna i jej zastosowanie w leczeniu zaćmy

Pierwsze opisy zaćmy i prób jej leczenia pojawiają się już w starożytności. Początkowo zabiegi te wiązały się z podcinaniem więzadeł soczewki lub też całkowitym jej usunięciu. Przełomem w dziedzinie okulistyki okazały się prace sir Harolda Ridley’a. Zauważył on, badając pilotów biorących udział w II wojnie światowej, że wbite fragmenty szkła w oku, nie powodują, żadnego stanu zapalnego w organizmie. Dzięki dalszym pracom stworzył on pierwszą sztuczną wewnątrzgałkową soczewkę (IOL – intra ocular lens), którą wszczepił w 1949r. w Londynie u 45-letniej kobiety. Od tamtej pory nieustannie trwają badania nad wytworzeniem idealnej IOL, która mogłaby z powodzeniem zastąpić naturalną, bez utraty zdolności akomodacji oka czy też zniekształcania obrazu. 

Pierwszym etapem zabiegu operacyjnego zaćmy jest usunięcie zniszczonej, naturalnej soczewki oka. Najczęściej przeprowadzane jest to metodą fakoemulsyfikacji czyli z użyciem ultradźwięków. Następnie wszczepia się implant, którego zadaniem jest jej zastąpienie oraz przewrócenie wzroku. Całość zabiegu trwa zazwyczaj 20 – 30 minut i przeprowadzana jest w znieczuleniu miejscowym. Według danych Eurostatu, procedury usuwania zaćmy są najczęściej wykonywanymi zabiegami operacyjnymi w krajach Unii Europejskiej, a tylko w 2013 roku wykonano ich ponad 3,5 miliona.

Soczewka asferyczna – kiedy można zastosować?

Aktualnie na rynku oferowanych jest wiele rodzajów sztucznych soczewek wewnątrzgałkowych. Bez wątpienia najpopularniejszą jest standardowa IOL, ponieważ jako jedyna refundowana jest przez Narodowy Fundusz Zdrowia. Jeśli mamy jednak możliwość, warto zastanowić się nad wyborem implantu asferycznego jednoogniskowego lub wieloogniskowego. Jej istotą jest zmodyfikowanie budowy, dzięki której IOL jest nie tylko nieco węższa, ale przede wszystkim, w odróżnieniu do soczewki sferycznej, ogniskuje wszystkie promienie w tym samym miejscu, niezależnie czy przechodzą one przez część obwodową czy centralną implantu. Dzięki temu możliwe jest ostre widzenie nawet w trudnych warunkach takich jak np. noc, mgła czy nagłe intensywne oświetlenie. Jest to szczególnie ważne u osób, które prowadzą samochody, zwłaszcza po zmroku. Doświadczenia przeprowadzone przez firmę Alcon pokazały również, że pacjenci – kierowcy, u których zastosowano asferyczną soczewkę wewnątrzgałkową, reagowali dużo szybciej na zauważone zagrożenie, a droga hamowania skracała się o ponad 30 metrów w stosunku do osób u których wszczepiono implant standardowy.

Zabieg operacji zaćmy poprzedzony jest dokładnymi badaniami oraz pomiarami gałki ocznej, aby wszczepiona soczewka jak najbardziej pasowała do naszego oka. W zależności od oczekiwań pacjenta można zastosować soczewki asferyczne mono- lub multifokalne. Różnią się one ilością miejsc ogniskowania promieni świetlnych. W przypadku implantów jednoogniskowych, pacjenci zazwyczaj widzą dobrze z daleka, natomiast do czytania konieczne jest korzystanie z okularów. Soczewki wielkoogniskowe umożliwiają ostre widzenie zarówno z bliska jak i daleka.

Zastosowanie soczewki wewnąrzgałkowej asferycznej nie jest refundowane przez Narodowy Fundusz Zdrowia. Możliwe jest jednak prywatne wykonanie zabiegu usunięcie zaćmy z jej wszczepieniem w wielu klinikach w Polsce. Cena operacji zaćmy z wszczepem soczewki asferycznej waha się w zależności od wybranego rodzaju implantu w granicach od około 2 000 zł w przypadku IOL monofokalnej do 6 000 zł, gdy zdecydujemy się na wieloogniskową.

Źródła: www.nhs.uk; www.who.int; www.ec.europa.eu/Eurostat; Niżankowska M., Okulistyka – podstawy kliniczne, PZWL, Warszawa 2007