Stały metalowy aparat ortodontyczny

Założenie aparatu nazębnego to najpopularniejszy obecnie sposób likwidacji wad zgryzu i prostowania krzywych zębów. Wśród szerokiego wachlarza oferowanych urządzeń tego rodzaju, do najczęściej stosowanych wciąż zaliczają się stałe aparaty metalowe. 

Mimo, że dla części osób problematyczny jest wygląd aparatu metalowego i konieczność prezentowania "stalowego uśmiechu" przez nawet dwa lata – to jednak aparaty stałe metalowe zyskują uznanie pacjentów umiarkowaną ceną i efektywnością działania, nie ustępującą bardziej zaawansowanym technologicznie, ale jednocześnie znacznie droższym modelom.

Czym jest stały metalowy aparat ortodontyczny?

Stały aparat ortodontyczny to (wraz ze zdejmowalnym aparatem ruchomym – stosowanym najczęściej u dzieci pomiędzy 4 a 12 rokiem życia) jeden z dwóch podstawowych typów aparatów nazębnych – jest on noszony przez pacjenta przez cały okres leczenia ortodontycznego. Leczenie wad zgryzu za pomocą stałego aparatu ortodontycznego może (a nawet powinno) odbywać się w każdym wieku. Należy jednak uwzględnić fakt, że czas trwania terapii jest dłuższy w przypadku osób dorosłych. Ma to bezpośredni związek z faktem, iż kość osób dorosłych jest mocniej uwapniona i tym samym trudniejsza do uformowania.

Stały metalowy aparat ortodontyczny jest bardzo skuteczny w korygowaniu różnych wad zgryzu, takich jak:

• przodozgryz,
• tyłozgryz,
• zgryz krzyżowy,
• zgryz otwarty,
• stłoczenie zębów.

Wybór rodzaju urządzenia zależy nie tylko od rodzaju wady i wieku pacjenta, ale często także od jego możliwości finansowych i "poczucia estetyki".

Stały aparat ortodontyczny – budowa i działanie 

Standardowy aparat ortodontyczny typu stałego składa się z metalowych pierścieni, nakładanych na zęby trzonowe, oraz zamków, czyli metalowych elementów, mocowanych do szkliwa specjalnym klejem. Do zamków mocowany jest tzw. łuk aparatu, czyli metalowy drut wytwarzający siłę nacisku wyrównującą zęby, przesuwając je względem siebie lub obracając wokół własnej osi. Łuk ten utrzymywany jest w zamkach za pomocą ligatur (elastycznych, wymienianych co miesiąc "gumek"). Okres leczenia (noszenia aparatu) waha się najczęściej w przedziale od 18 do 30 miesięcy.

Wady i zalety metalowych aparatów na zęby

Stały metalowy aparat ortodontyczny zalecany jest dla młodzieży i dorosłych do zębów stałych. Pozwala na korygowanie wad znacznie poważniejszych niż aparat ruchomy. Do ujemnych psychicznych skutków jego noszenia można zaliczyć w niektórych przypadkach początkową niechęć oraz lęk przed brakiem akceptacji otoczenia. Aparat może również powodować przejściowy dyskomfort, objawiający się wrażeniem uścisku na zębach oraz uczuciem bólu zębów.

Pamiętać należy także, że noszenie aparatu wiąże się z podwyższonym ryzykiem rozwoju próchnicy, zatem konieczne jest zwracanie szczególnej uwagi na higienę jamy ustnej, w tym używanie specjalnej szczoteczki do zębów, wyciorków i nici dentystycznych do usuwania resztek pokarmu osadzających się wokół zamków urządzenia. Po zdjęciu aparatu ortodontycznego, w celu utrwalenia osiągniętego efektu, konieczne jest założenie tzw. aparatu retencyjnego. Jest to rodzaj aparatu ruchomego, który nie utrudnia ani jedzenia, ani higieny jamy ustnej.

Aparat ceramiczny a metalowy 

Aparat ortodontyczny metalowy jest wykonany z trwałego metalu, najczęściej stali nierdzewnej, co sprawia, że jest bardzo odporny na uszkodzenia i efektywny, co często skraca czas leczenia. Jest zazwyczaj tańszy, ale jego największą wadą jest widoczność – metalowe zamki są bardzo wyraźne na zębach, co może być problematyczne dla osób dbających o wygląd.

Z kolei aparat ortodontyczny ceramiczny, wykonany z ceramiki, która może być przezroczysta lub barwiona na kolor zębów, jest mniej widoczny, co czyni go bardziej estetycznym. Mniej wytrzymały niż metalowy, jest bardziej podatny na uszkodzenia, ale często bardziej komfortowy, ponieważ jest mniej szorstki. Może działać wolniej niż metalowy, co może wydłużyć czas leczenia, a także jest droższy ze względu na bardziej zaawansowany materiał.

Wybór aparatu zależy od preferencji pacjenta – metalowy aparat jest wytrzymały i tańszy, ale bardziej widoczny, podczas gdy ceramiczny jest mniej widoczny i bardziej estetyczny, ale mniej wytrzymały i droższy.

Aparat metalowy samoligaturujący - czym się różni od zwykłego aparatu metalowego?

Aparat metalowy samoligaturujący różni się od tradycyjnego tym, że posiada specjalne zamki z wbudowanymi mechanizmami przytrzymującymi łuk ortodontyczny, eliminując potrzebę stosowania gumek lub drucików. To zmniejsza tarcie, co może skrócić czas leczenia i zwiększyć komfort użytkowania. Wizyty kontrolne są rzadsze, ponieważ nie trzeba wymieniać ligatur. Estetyka samoligaturujących aparatów jest bardziej dyskretna. Koszt tradycyjnego aparatu metalowego jest zazwyczaj niższy niż aparatów samoligaturujących, które są droższe ze względu na bardziej zaawansowaną technologię zamków.

Ile kosztuje aparat ortodontyczny?

Całkowita orientacyjna cena terapii ortodontycznej stałym aparatem z zamkami metalowymi, stalowymi lub tytanowymi (antyalergicznymi) wynosi w przypadku jednego łuku zębowego około 3 000 zł (w tym koszt aparatu od 1 800 zł plus przygotowanie planu leczenia, diagnostyka i wizyty kontrolne).