Tomografia komputerowa serca (TK serca) – wskazania do wykonania i przebieg badania

Na czym polega tomografia komputerowa serca?

Tomografia komputerowa serca to zaawansowana technika obrazowania medycznego, która opiera się na wykonaniu serii zdjęć serca w różnych płaszczyznach. Dzięki temu lekarze uzyskują obraz trójwymiarowy, który pozwala na szczegółową analizę budowy serca, naczyń wieńcowych oraz innych struktur znajdujących się w obrębie klatki piersiowej.

Proces badania jest możliwy dzięki zastosowaniu promieniowania rentgenowskiego w połączeniu z nowoczesnymi algorytmami komputerowymi. Na podstawie uzyskanych danych tworzony jest bardzo precyzyjny model serca, który umożliwia lekarzowi ocenę funkcji, struktury oraz potencjalnych patologii.

Co można zdiagnozować dzięki TK serca?

• Wczesne stadia miażdżycy naczyń
• Zwapnienia w tętnicach wieńcowych
• Zatory płucne
• Tętniaki aorty
• Nieprawidłowości w pracy zastawek serca
• Guzy w obrębie serca

Kiedy należy wykonać badanie serca i tętnic wieńcowych?

TK serca jest zalecane w sytuacjach, gdy konieczna jest szczegółowa diagnostyka układu krążenia. Do najczęstszych wskazań należy:

• podejrzenie choroby wieńcowej,
• ocena ryzyka zawału serca poprzez analizę zwapnień w tętnicach wieńcowych,
• diagnoza wrodzonych wad serca,
• kontrola po wszczepieniu by-passów,
• ocena parametrów pracy zastawek i komór serca.

Wskazania do wykonania tomografii serca i naczyń wieńcowych

Diagnoza choroby wieńcowej: choroba wieńcowa to jedno z najczęstszych schorzeń kardiologicznych, prowadzące do zawałów serca; TK serca pozwala na ocenę stanu tętnic wieńcowych, wykrycie ewentualnych zwężeń oraz ocenę przepływu krwi.

Ocena zwapnień w tętnicach: wapnienie naczyń wieńcowych jest wskaźnikiem ryzyka wystąpienia zawału serca; badanie to umożliwia precyzyjne określenie ich poziomu, co pozwala na odpowiednie dostosowanie terapii.

Kontrola po operacjach kardiochirurgicznych: pacjenci po wszczepieniu by-passów czy innych zabiegach kardiochirurgicznych wymagają regularnej oceny stanu naczyń i struktur serca.; TK serca jest jednym z najskuteczniejszych narzędzi w tym zakresie.

Diagnoza wrodzonych wad serca: wady strukturalne serca często wymagają szczegółowej diagnostyki obrazowej, aby zaplanować leczenie lub monitorować rozwój choroby.

Czy tomografia komputerowa serca jest bezpieczna?

Tomografia komputerowa serca jest badaniem diagnostycznym uznawanym za bezpieczne. Wykorzystuje promieniowanie jonizujące, które w kontrolowanych dawkach jest nieszkodliwe dla zdrowia większości pacjentów.

Kiedy badanie może być ryzykowne?

• U kobiet w ciąży, ze względu na potencjalne ryzyko dla płodu.
• U pacjentów z niewydolnością nerek, ponieważ podanie środka kontrastowego może pogorszyć ich funkcję.
• U osób uczulonych na jod zawarty w środkach kontrastowych.

Przebieg badania TK serca z kontrastem i bez kontrastu

Przebieg badania różni się w zależności od tego, czy wykonywane jest z użyciem środka kontrastowego, czy bez niego.

TK serca z kontrastem

Przygotowanie: przed rozpoczęciem badania pacjent otrzymuje dożylnie środek cieniujący.

Wykonywanie zdjęć: podczas badania pacjent musi leżeć nieruchomo, aby uzyskać jak najlepszą jakość obrazów.

TK serca bez kontrastu

W przypadku braku użycia środka kontrastowego badanie skupia się na ocenie struktur serca i zwapnień w tętnicach wieńcowych.

Jak przygotować się do badania? Przygotowanie do badania TK serca

Przygotowanie do tomografii komputerowej serca jest kluczowe dla uzyskania precyzyjnych wyników oraz minimalizacji ryzyka związanego z podaniem środka kontrastowego. Odpowiednie przygotowanie pozwala także uniknąć powikłań i skraca czas potrzebny na samo badanie.

Dzień przed badaniem

Unikaj kofeiny i napojów energetycznych – substancje te mogą wpłynąć na rytm serca, co utrudnia uzyskanie wyraźnych obrazów.

Pij dużo wody – nawodnienie organizmu pomaga w szybszym wydaleniu środka kontrastowego z organizmu.

Unikaj stresu i wysiłku fizycznego – spokojny tryb dnia pomaga w stabilizacji pracy serca.

W dniu badania

Nie spożywaj posiłków przez co najmniej 6 godzin przed badaniem – pozwoli to uniknąć ryzyka nudności czy wymiotów po podaniu kontrastu.

Przyjmij rano leki przepisane przez lekarza – zwłaszcza te stosowane w terapii nadciśnienia lub chorób serca.

Zabierz aktualne wyniki badań krwi – w szczególności ważne są wyniki poziomu kreatyniny i GFR, które oceniają funkcję nerek.

Zgłoś się na badanie z osobą towarzyszącą – po podaniu leków uspokajających nie należy prowadzić pojazdów, dlatego obecność bliskiej osoby jest niezbędna.

Przebieg przygotowania na miejscu

Po przybyciu do placówki medycznej pacjent może zostać poproszony o założenie specjalnej odzieży diagnostycznej. Następnie personel medyczny wprowadza kroplówkę, przez którą podawany jest środek kontrastowy, jeśli badanie tego wymaga.

Jakie są przeciwwskazania do wykonania TK serca?

Chociaż tomografia komputerowa serca uznawana jest za badanie bezpieczne, istnieje kilka sytuacji, w których jej wykonanie może być niewskazane lub może wymagać szczególnych środków ostrożności.

Główne przeciwwskazania

Ciąża: ekspozycja na promieniowanie rentgenowskie może być szkodliwa dla rozwijającego się płodu, zwłaszcza w pierwszym trymestrze ciąży; w takich przypadkach należy rozważyć inne metody diagnostyczne, takie jak rezonans magnetyczny serca, który nie wykorzystuje promieniowania jonizującego.

Niewydolność nerek: środek kontrastowy może obciążać nerki, co stanowi zagrożenie dla pacjentów z już istniejącą niewydolnością tych narządów; wyniki badań kreatyniny i GFR pomagają ocenić ryzyko.

Alergia na jod: środki kontrastowe zawierające jod mogą wywołać reakcje alergiczne, od łagodnych (np. pokrzywka) po ciężkie (np. wstrząs anafilaktyczny).

Niestabilne stany kardiologiczne: pacjenci z niestabilnym rytmem serca lub po niedawnym zawale wymagają szczególnej ostrożności, ponieważ niekontrolowany rytm serca może wpłynąć na jakość obrazów.

Ciężkie stany ogólnoustrojowe: osoby w złym stanie zdrowia, np. z zaawansowanymi chorobami nowotworowymi, mogą nie być w stanie bezpiecznie przejść badania.

Tomografia komputerowa serca a inne badania obrazowe – jakie są różnice?

TK serca a rezonans magnetyczny serca (MRI)

Podobieństwa

Oba badania pozwalają na ocenę struktury serca oraz funkcji zastawek.

Różnice

TK serca wykorzystuje promieniowanie rentgenowskie, podczas gdy MRI korzysta z pola magnetycznego, co czyni je bezpieczniejszym dla kobiet w ciąży.

MRI jest bardziej precyzyjne w ocenie tkanek miękkich, takich jak blizny pozawałowe, natomiast TK jest niezastąpione w wizualizacji naczyń wieńcowych.

TK serca a koronarografia

Koronarografia to inwazyjne badanie diagnostyczne, które wymaga wprowadzenia cewnika do tętnic wieńcowych i podania kontrastu bezpośrednio do naczyń.

TK serca jest mniej inwazyjne i obciążające dla pacjenta, co czyni je preferowaną metodą w wielu przypadkach.

Czy na tomografię serca potrzebne jest skierowanie?

Aby wykonać tomografię komputerową serca, konieczne jest posiadanie skierowania od lekarza. Dokument ten powinien zawierać informacje o celu diagnostyki, podejrzeniach klinicznych oraz ewentualnych przeciwwskazaniach.

Dlaczego wymagane jest skierowanie?

Badanie to jest wysoce specjalistyczne i kosztowne, dlatego wykonywane jest tylko wtedy, gdy istnieje uzasadniona potrzeba diagnostyczna.

Skierowanie pozwala lekarzom w placówce medycznej odpowiednio przygotować się do przeprowadzenia badania, uwzględniając stan zdrowia pacjenta.

Ile kosztuje tomografia komputerowa serca?

Na podstawie zgromadzonych przez nas danych średnia cena za TK serca wynosi w Polsce około 1171 zł, ale w niektórych placówkach można spotkać się z cenami od 800 zł do 1500 zł.