Prace naukowe z ostatnich kilku lat, skatalogowane na wiodącym amerykańskim portalu PubMed, najczęściej kojarzą procedurę topografii rogówki z chirurgiczną korekcją wad takich, jak pourazowy i nieregularny astygmatyzm lub stożek rogówki, będący w istocie szczególnym rodzajem astygmatyzmu. Istnieją też inne wskazania do przeprowadzenia badania: ustalenie przyczyny nieostrego widzenia lub monitorowanie stanu po zabiegu.
Stożek rogówki (keratoconus) jest postępującą, niezapalną chorobą degeneracyjną, polegającą na stopniowym ścieńczaniu rogówki, co prowadzi do utraty kształtu układu optycznego oka. Skutkiem tego jest znaczące zniekształcenie widzianego obrazu. R. Shetty, L. Kaweri i in. opisali, że – w zależności od regionu – częstość tego schorzenia wynosi od 0.0003% do 2.3%. M. R. Sedghipour stwierdza, że procedura topografii rogówki jest obligatoryjna przy kwalifikacji pacjentów do laserowej korekcji wady wzroku.
Topografia rogówki (fotokeratoskopia i wideokeratografia) - Wyjaśnienie i Zastosowanie
Topografia rogówki znana jest także pod nazwami: fotokeratoskopia lub wideokeratografia. Jest całkowicie nieinwazyjną techniką, pozwalającą na uzyskanie dokładnych map rogówki. Odzwierciedlają one jej kształt, nanosząc trójwymiarowe obrazy rogówki na płaszczyznę za pomocą odpowiednich kolorów. Stosowane są w tym celu odpowiednie obliczenia, przeprowadzane przez komputer. M. R. Sedhipour i współpracownicy odnotowują, że czułość badania sięga 87%, natomiast swoistość – 92%.
Fotokeratoskopia - kluczowe badanie przed laserową korekcją wzroku
Fotokeratoskopia poprzedza każdorazowo laserową korekcję wzroku. Specjaliści Wrocławskiego Centrum Okulistycznego na portalu internetowym placówki objaśniają, że badanie nie wiąże się w żaden sposób z doznaniami bólowymi i trwa dość krótko – kilka minut. Dodatkową zaletą jest to, że obecnie stosowane urządzenia wykrywają wady na tyle wcześnie, że objawy nie są jeszcze dostrzegane przez chorych. Oznacza to, że wideokeratografia wykazuje pewne cechy testu przesiewowego.
Topografia rogówki - procedura i znaczenie w diagnostyce
Podczas badania topografii rogówki pacjent siedzi, brodą i czołem wsparty jest na aparacie diagnostycznym. Pozycja jest identyczna jak w przypadku automatycznych refraktometrów, które mierzą wadę refrakcji w dioptriach, lub tonometrów – prowadzących pomiary ciśnienia poprzez podmuch. Po rozpoczęciu procedury, należy patrzeć na centralnie umieszczony, świecący punkt. Służy to stabilizacji gałki ocznej i – co za tym idzie – wysokiej dokładności badania.
W czasie topografii na rogówkę rzucane są wiązki światła w kształcie pierścieni (okręgów). Na podstawie ich ułożenia na powierzchni oka, wbudowany mikroprocesor analizuje je i konstruuje barwne mapy rogówki, wiernie odzwierciedlając kształt i przebieg wyświetlanych na rogówce kształtów. Dalsze analizy powstałych map należą do lekarzy, którzy na ich podstawie układają plan operacji.
Jak topografia rogówki pomaga wcześnie wykryć wady oczu
Topografia rogówki jest zaawansowanym badaniem, które może wykryć różnego rodzaju wady i nieprawidłowości w kształcie i powierzchni rogówki. Oto niektóre z wad rogówki, które mogą być wykryte za pomocą tego badania:
- Astygmatyzm - jest to wada refrakcji, w której rogówka lub soczewka oka mają nieregularny kształt, prowadzący do nieostrego widzenia zarówno na bliską, jak i daleką odległość.
- Keratokonus - to choroba prowadząca do stożkowatego deformowania się rogówki. Topografia rogówki może wykryć charakterystyczne wybrzuszenie centralne lub plamki na rogówce oka, które są typowe dla keratokonusu.
- Keratoglobus - podobnie jak keratokonus, jest to rzadka choroba prowadząca do stożkowatego zniekształcenia rogówki. Może być wykrywana za pomocą topografii rogówki.
- Regularne wady refrakcji - topografia rogówki może wykryć typowe wady refrakcji, takie jak nadwzroczność (hipermetropia), krótkowzroczność (miopia) i astygmatyzm, co pozwala na precyzyjne dostosowanie korekcji optycznej.
- Pooperacyjne zaburzenia - topografia rogówki może pomóc w monitorowaniu i ocenie stanu rogówki po operacjach refrakcyjnych, takich jak LASIK czy PRK.
- Choroby zapalne - zapalenie rogówki oka może wpłynąć na jej kształt i powierzchnię, co może być odzwierciedlone w wynikach topografii rogówki.
- Obserwacja postępu chorób - badanie topografii rogówki w określonych odstępach czasu pozwala na monitorowanie ewentualnych zmian w rogówce, takich jak progresja keratokonusu.
Topografia rogówki - cena
W zależności od rodzaju aparatury, cena topografii rogówki waha się nawet w obrębie jednej placówki leczniczej. W Warszawie wynosi ona z reguły 100 zł, we Wrocławiu – 60 zł, a w Gdyni i Gdańsku od 150 zł do 200 zł. W Poznaniu i Krakowie wideokeratografię przeprowadzić można za 100 zł, podobne są ceny badania w placówkach medycznych w Szczecinie.
Badanie topografii rogówki na NFZ ze skierowaniem od okulisty
Badanie topografii rogówki, które pozwala dokładnie zmapować strukturę oka, jest dostępne na Narodowy Fundusz Zdrowia (NFZ), pod warunkiem posiadania skierowania od okulisty. Pierwszym krokiem jest umówienie wizyty u okulisty, aby przeprowadzić dokładne badanie oczu. Jeśli istnieje podejrzenie lub konieczność zdiagnozowania problemów z rogówką, okulista może wystawić Ci skierowanie na badanie topografii rogówki.
Źródła:
- Piotr Kanclerz, Ramin Khoramnia, Xiaogang Wang, "Current Developments in Corneal Topography and Tomography" (www.ncbi.nlm.nih.gov), National Library of Medicine, 2021
- Kong AW , Ahmad TR , Turner ML , Barnett J, Kaur G , Pasricha ND , Indaram M, "Trends in Corneal Topography and Tomography Imaging for Keratoconus Management" (www.dovepress.com), www.dovepress.com, 2022
- Srinivas K Rao, Ramya Subramaniam, "Corneal topography" (www.eophtha.com), www.eophtha.com, 2021
- Rachel Fan, Tommy CY Chan, Gaurav Prakash , Vishal Jhanji, "Applications of corneal topography and tomography: a review" (onlinelibrary.wiley.com), onlinelibrary.wiley.com, 2017
- Siddharth Nath, "Corneal Topography and Imaging" (emedicine.medscape.com), Medscape, 2023