Trzeci migdałek - czym jest i jakie są jego funkcje?

Występujące u każdego z nas migdałki podniebienne są rodzajem tkanki chłonnej, zlokalizowanej w bocznej części gardła. Stanowią ważny element układu immunologicznego, odpowiedzialny m.in. za ochronę przed wnikaniem do organizmu drobnoustrojów i patogenów, wytwarzanie przeciwciał oraz cytokin (rodzaju białek) regulujących stany zapalne. 

Nie każdy jednak wie, że u człowieka występuje naturalnie także trzeci migdałek, określany jako gardłowy (łac. tonsilla pharyngea) lub wyrośla adenoidalne (łac. vegetationes adenoidales). Migdałek gardłowy jest skupiskiem tkanki limfoidalnej (chłonnej) na stropie części nosowej gardła. Nie można go zobaczyć "gołym" okiem, ponieważ zlokalizowany jest za tylną częścią naszego nosa, w miejscu gdzie jama nosowa przechodzi w gardło. U małych dzieci jest on ważną częścią układu odpornościowego, dlatego unika się jego usuwania do 2-3 roku życia. W przypadku dzieci starszych migdałek stopniowo traci swoją rolę dla odporności, a w okresie dojrzewania ostatecznie zanika.

Co trzeba wiedzieć o trzecim migdałku?

U znaczącego odsetka dzieci w wieku przedszkolnym i wczesnoszkolnym, o naturalnie niższej odporności niż ludzie dorośli, dochodzi w efekcie rozmaitych infekcji do przerostu trzeciego migdałka. Utrudnia to przepływ powietrza przez nos i może prowadzić do licznych powikłań. Z czasem przerośnięty migdałek sam staje się siedliskiem infekcji oraz źródłem nawracających zakażeń górnych dróg oddechowych.

Typowe objawy sugerujące, że dziecko może mieć przerośnięty trzeci migdałek, to m.in.

• otwarta buzia w czasie snu (co zwiększa ryzyko "złapania" infekcji wirusowych i bakteryjnych)
• posapywanie i czasami chrapanie w trakcie snu
• przewlekłe katary oraz skłonności do nawracających infekcji górnych dróg oddechowych i ostrych zapaleń ucha środkowego
• zmiany w ukształtowaniu twarzoczaszki (tzw. twarz adenoidalna: otwarte usta, wygładzone fałdy nosowo-wargowe, wyraz twarzy senno-gapiowaty)

"Trzeci migdał jest stosunkowo słabo ukrwiony i podczas terapii antybiotykowej lek często nie dociera do niego, stąd tworzące się w migdale kolonie bakterii i wskutek tego częste choroby górnych dróg oddechowych. Przerost migdała gardłowego może być przyczyną wysiękowego zapalenia uszu skutkującego niedosłuchem a u małych dzieci wywoływać negatywny wpływ na rozwój mowy. Problem ten jest często niezauważany przez rodziców, ponieważ trzeci migdał nie boli a niedosłuch jest mylnie interpretowany jako zwykłe nieposłuszeństwo dziecka" - wyjaśnia dr n. med. Zbigniew Aleksandrowski, otolaryngolog z Centrum Zdrowia Swissmed w rozmowie z portalem zdrowie.trojmiasto.

Najefektywniejszą metodą leczenia przerośniętego trzeciego migdałka jest wykonanie zabiegu adenotomii, czyli jego chirurgicznego usunięcia. Jest to procedura szybka, łącznie ze znieczuleniem pacjenta trwa około 20 minut, niosąca za sobą wiele korzyści dla pacjenta. Ewentualne późniejsze infekcje są znacznie rzadsze i mają łagodniejszy przebieg. Poprawa komfortu oddychania zwiększa dotlenienie organizmu a tym samym zapewnia więcej energii na co dzień i umożliwia prawidłowy rozwój dziecka.