Obok ogólnego badania moczu i badań ultrasonograficznych, urografia jest jedną z najczęściej stosowanych i najbardziej pomocnych metod pozwalających sprawdzić stan układu moczowego. Początkowo była wykonywana wyłącznie z użyciem technik radiograficznych, wykorzystujących do uzyskania obrazu promieniowanie rentgenowskie. Wraz z rozwojem medycyny klasyczne sposoby uzyskiwania cennych diagnostycznie informacji zostały częściowo wyparte przez inne, bardziej nowoczesne, dokładne i bezpieczniejsze dla pacjenta. Jednym z nich jest obrazowanie przy użyciu rezonansu magnetycznego.
Kiedy wykonać urografię MR?
Diagnostyka układu moczowego z wykorzystaniem rezonansu magnetycznego (MRU – Magnetic Resonance Urography) jest użyteczna w wielu sytuacjach, w których inne metody są niemożliwe do zastosowania, stanowią potencjalne niebezpieczeństwo dla pacjenta lub wykazują mniejszą niż w przypadku rezonansu magnetycznego wartość rozpoznawczą. Urografia jest szczególnie użyteczna w diagnostyce:
- zwężeń dróg odprowadzających mocz,
- krwiomoczu,
- wad wrodzonych układu wydalniczego.
Co ważne, badanie to jest bezpieczne dla dzieci i kobiet w ciąży, dzięki zastosowaniu w aparatach MRI nieszkodliwego pola magnetycznego. W przeciwieństwie do promieniowania rentgenowskiego nie stanowi ono zagrożenia dla zdrowia pacjentów z grup szczególnego ryzyka.
Co może wykazać urografia?
Nie sposób przecenić roli MRU w wykrywaniu nowotworów, w szczególności zaś nowotworów nerek, pęcherza moczowego oraz prostaty. Dzięki swojej zdolności do ukazywania wyraźnych różnic w strukturze badanych tkanek, rezonans magnetyczny jest w stanie uwidocznić niepokojące zmiany jak najwcześniej. Możliwe jest również przeprowadzenie urografii z kontrastem, który pozwala na jeszcze bardziej drobiazgowe obrazowanie. Podanie środków kontrastujących nie jest jednak zawsze konieczne, a każdą sytuację indywidualnie ocenia lekarz kierujący pacjenta na badanie.
Rodzaje urografii
W zależności od zastosowanej metody wyróżniamy dwa rodzaje urografii z wykorzystaniem rezonansu magnetycznego:
– SMRU (Static-fluid Magnetic Resonance Urography) – urografia statyczna (z użyciem płynów statycznych), wykorzystuje tzw. obrazy T2-zależne. Pozwala na szybkie uzyskiwanie obrazów w każdej płaszczyźnie ciała. Szczególne zastosowanie znajduje w przypadku diagnozowania pacjentów z poszerzonymi drogami moczowymi i umożliwia znalezienie takich zmian chorobowych jak np. zwężenia moczowodów.
– urografia dynamiczna (wydzielnicza) – wykorzystuje obrazy T1-zależne. Polega na dożylnym podaniu specjalnych środków cieniujących (kontrastu) – w przypadku rezonansu magnetycznego są to związki gadolinu. Technika ta umożliwia obserwację funkcji czynnościowych układu moczowego. Czynnikiem ograniczającym zastosowanie tej metody jest posiadanie przez pacjenta w miarę prawidłowej funkcji wydalniczej nerek, pozwalającej na pozbycie się z organizmu środka kontrastującego. Warto zaznaczyć, że kontrasty używane w badaniach MRI odznaczają się bardzo wysokim poziomem bezpieczeństwa i w ogromnej większości przypadków ich użycie nie wiąże się z wystąpieniem jakichkolwiek efektów ubocznych.
Nowoczesne metody badań łączą ze sobą oba rodzaje urografii – zarówno urografię statyczną, jak i dynamiczną. Pozwala to na kompleksową i dokładną ocenę stanu układu moczowego oraz jego funkcjonowania, a co za tym idzie, na szybkie postawienie rozpoznania i wdrożenie możliwie najskuteczniejszego leczenia.
Źródła:
- John R. Leyendecker, Craig E. Barnes, Ronald J. Zagoria, "MR urography: techniques and clinical applications" (pubmed.ncbi.nlm.nih.gov), Radiographics, 2008