Na czym polega USG układu moczowego?
Podczas USG układu moczowego lekarz ocenia narządy poprzez przesuwanie głowicy aparatu po skórze pacjenta, najczęściej w okolicy podbrzusza. Przed rozpoczęciem badania na badaną powierzchnię nakładany jest specjalny żel, który poprawia przewodzenie fal ultradźwiękowych i ułatwia uzyskanie precyzyjnych obrazów. Pacjent znajduje się w pozycji leżącej, najczęściej na plecach, ale w niektórych przypadkach – dla lepszego uwidocznienia nerek – lekarz może poprosić o zmianę pozycji ciała.
Całość trwa zwykle nie więcej niż 15 minut, a wynik dostępny jest od razu po zakończeniu procedury. Lekarz sporządza opis badania, uwzględniając wielkość i strukturę nerek, pęcherza moczowego oraz ewentualne zmiany patologiczne.
USG układu moczowego umożliwia rozpoznanie wielu chorób, takich jak:
- kamica nerkowa,
- infekcje dróg moczowych,
- przerost prostaty,
- nowotwory układu moczowego,
- zapalenie nerek.
Kiedy warto wykonać USG układu moczowego?

USG układu moczowego jest pomocne nie tylko w diagnostyce, ale także w monitorowaniu stanu zdrowia pacjenta przy wielu przewlekłych schorzeniach. Badanie zalecane jest przede wszystkim osobom, u których występują objawy sugerujące problemy z funkcjonowaniem nerek lub pęcherza moczowego.
Najczęstsze wskazania do wykonania USG to:
- nieprawidłowe wyniki badania moczu (np. obecność białka, krwi),
- bóle w dolnej części brzucha i okolicy lędźwiowej,
- częste i bolesne oddawanie moczu,
- trudności w opróżnianiu pęcherza,
- podejrzenie kamicy moczowej,
- nadciśnienie tętnicze o nieznanym pochodzeniu,
- torbiele lub guzy wyczuwalne w jamie brzusznej.
Jak się przygotować do USG układu moczowego?
Prawidłowe przygotowanie do badania zwiększa jego skuteczność i pozwala uzyskać bardziej miarodajne wyniki. W przypadku USG układu moczowego przygotowanie zależy przede wszystkim od tego, który narząd będzie poddawany ocenie.
Ważne:
W dniu poprzedzającym badanie zaleca się spożywanie lekkostrawnych posiłków i unikanie produktów powodujących wzdęcia.
W dniu badania należy zachować kilkugodzinny odstęp od ostatniego posiłku, jeśli USG obejmuje także ocenę jamy brzusznej. Przed badaniem konieczne jest wypicie odpowiedniej ilości wody (ok. 1–1,5 litra) i niewypróżnianie pęcherza, aby był on dobrze wypełniony.
Czy USG układu moczowego jest bolesne lub niebezpieczne?
USG układu moczowego jest badaniem całkowicie bezpiecznym i nie wiąże się z żadnymi powikłaniami. Nie wykorzystuje promieniowania jonizującego, dzięki czemu może być wykonywane wielokrotnie, nawet u kobiet w ciąży czy dzieci.
Czy warto wykonywać USG układu moczowego profilaktycznie?

USG pełni nie tylko funkcję diagnostyczną, ale także profilaktyczną – regularne badania pozwalają wykryć nieprawidłowości jeszcze przed pojawieniem się objawów chorobowych.
Profilaktyczne USG układu moczowego może pomóc w wykryciu:
- kamicy nerkowej,
- wodonercza,
- guzów i torbieli,
- zastoju moczu w pęcherzu,
- zwężeń tętnic nerkowych,
- nieprawidłowości w moczowodach.
Ile kosztuje USG układu moczowego? Czy można je wykonać na NFZ?
Koszt USG układu moczowego w placówkach prywatnych zależy od lokalizacji i renomy ośrodka – średnio wynosi od 120 do 250 zł. Badanie można również wykonać bezpłatnie w ramach Narodowego Funduszu Zdrowia (NFZ), jeśli pacjent posiada skierowanie od lekarza prowadzącego. W placówkach publicznych należy jednak liczyć się z dłuższym czasem oczekiwania na termin badania.
Źródła:
- Drabczyk R., "USG układu moczowego", mp.pl, 2013
- Jakubowski W., "USG układu moczowo-płciowego", Ogólnopolski Przegląd Medyczny, (6), 46-48, 2008
- Tyloch J.F., Woźniak M.M., Wieczorek A.P., "Standardy badań ultrasonograficznych Polskiego Towarzystwa Ultrasonograficznego – aktualizacja. Badanie nerek, moczowodów oraz pęcherza moczowego", Journal of Ultrasonography, 13, 293–307, 2013