Co to jest gradówka i jak ją leczyć

Zapalenie gruczołu tarczkowego początkowo przyjmuje zwykle postać niewielkiego stwardnienia, zlokalizowanego na powiece. Wraz z upływem czasu stwardnienie to może przyjąć formę białawego guzka, przypominającego jęczmień - zdarza się zresztą, że bywa mylony z tego typu zmianą. Jęczmień najczęściej jest jednak zmianą dosyć bolesną. Jeśli dojdzie do rozwinięcia się stanu zapalnego w obrębie zatkanych gruczołów, powieka stanie się zaczerwieniona i obrzęknięta ( zwykle obrzęk nie występuje dopóki nie dojdzie do nadkażenia bakteryjnego). 

Wśród czynników, predysponujących do pojawienia się gradówki na powiece, warto wymienić noszenie soczewek kontaktowych, pocieranie powiek, makijaż przekraczający linię wodną, przewlekłe zapalenie brzegów powiek, nużycę rzęs oraz obecność trądziku różowatego. Gradówka zdecydowanie częściej rozwija się u osób, u których doszło do spadku odporności. 

Jakie są przyczyny powstawania gradówki na oku?

Gradówka (łac. chalazion) jest widocznym zgrubieniem powieki, które powstaje w wyniku przewlekłego procesu zapalnego gruczołu, odpowiedzialnego za natłuszczanie filmu łzowego, czyli tzw. gruczołu Meiboma. Schorzenie to zazwyczaj częściej występuje u osób, które chorują na łojotokowe zapalenie skóry czy trądzik różowaty.

W większości przypadków początek rozwoju gradówki charakteryzuje się niebolesnym zgrubieniem powieki niewielkiego stopnia. W wyniku toczącego się przewlekłego procesu zapalnego ostatecznie dochodzi do zamknięcia światła przewodu wyprowadzającego wydzielinę gruczołu tarczkowego. Konsekwencją tego jest stopniowe gromadzenie się wydzieliny w obrębie powiek i powstanie widocznego guzka. Formujący się powoli guzek przeważnie nie jest bolesny, ale jego charakterystyczna lokalizacja i większa spoistość, w porównaniu z otaczającymi tkankami, sprawiają, że staje się on źródłem ciągłego i przewlekłego dyskomfortu.

Zaczopowanie ujścia zewnętrznego przewodów gruczołów Meiboma i ciągłe drażnienie spojówki sprzyjają utrzymywaniu się stanu zapalnego i rozwinięciu się jęczmienia wewnętrznego, czyli nadkażonego bakteryjnie (najczęściej gronkowcowo) gruczołu Meiboma. W takich sytuacjach dojść może do zaczerwienienia i znacznego obrzęku guzka i jego okolicy, co w skrajnych przypadkach skończyć się może samoistnym przebiciem i ewakuacją zawartości zaczopowanego gruczołu m.in. do worka spojówkowego.

Leczenie gradówki - czy gradówka zniknie sama?

Wyróżnić możemy metody zachowawcze i zabiegowe leczenia gradówki. W niektórych, niestety stosunkowo rzadkich przypadkach, gradówka może ustąpić samoistnie, co wiąże się m.in. z wchłonięciem przez organizm gromadzącej się w sąsiedztwie gruczołu Meiboma wydzieliny lub jej samoistną ewakuacją na zewnątrz. Następuje to zwykle w ciągu pierwszych dwóch tygodni od wystąpienia objawów.

U większości pacjentów leczenie gradówki polega m.in. na regularnym stosowaniu ciepłych, suchych okładów na okolice powieki oraz poddawaniu się działającym miejscowo masażom w celu zmniejszenia intensywności toczącego się stanu zapalnego. Rozwiązaniem jest też używanie przepisanych przez lekarza specjalnych maści lub kropli, zawierających w swoim składzie leki przeciwzapalne i odpowiedni antybiotyk.

Na czym polega zabieg chirurgicznego usunięcia gradówki?

Jeśli postępowanie zachowawcze nie powoduje ustąpienia zapalenia gruczołu tarczowego, konieczne może się okazać skorzystanie z pomocy chirurga. Gradówka - choć nie boli - w znacznym stopniu upośledza codzienne funkcjonowanie, ponieważ obecność guzowatej zmiany na powiece jest źródłem dyskomfortu oraz podrażnień. W rzadkich przypadkach takie stałe drażnienie może doprowadzić do wtórnego, bakteryjnego nadkażenia gradówki i rozwoju stanu zapalnego, czego powikłaniem może być nawet zapalenie rogówki. 

Zabieg chirurgicznego usunięcia gradówki przeprowadzany jest w znieczuleniu miejscowym - jest on procedurą minimalnie inwazyjną i nie wymaga stosowania znieczulenia ogólnego. Po zabiegu zakłada się opatrunek na oko i pacjent może powrócić do domu.

Usunięcie gradówki przez chirurga polega na wykonaniu niewielkiego nacięcia, w większości przypadków od wewnętrznej strony powieki, oraz na precyzyjnym wyłuszczeniu zmiany wraz z otaczającą nagromadzoną wydzielinę torebką. Przez to, że cięcie gradówki odbywa się od wewnętrznej strony powieki, znajdująca się tam skóra nie zostaje uszkodzona, więc nie ma potrzeby zakładania szwów. Po zabiegu na oko zakłada się opatrunek, który można bezpiecznie usunąć po upływie kilku godzin. Postępowaniem koniecznym jest natomiast stosowanie przez kilka dni maści z antybiotykiem na gradówkę. Ich zadaniem jest całkowita eliminacja stanu zapalnego oraz niedopuszczenie do nadkażenia rany po zabiegu.

Jak minimalizować ryzyko nawracającej gradówki?

Może się zdarzyć, że gradówka, pomimo usunięcia zmiany przez chirurga, pojawi się ponownie - jeśli problem ten będzie nawracał, może to świadczyć o istnieniu zaburzeń odporności bądź o przewlekłym stanie zapalnym ujść gruczołów Meiboma i brzegów powiek. W tym przypadku znaczne zmniejszenie dolegliwości przyniesie profesjonalne mechaniczne czyszczenie rzęs oraz wyciskanie gruczołów specjalną pęsetą. Aby obniżyć ryzyko ponownego wystąpienia gradówki u osób noszących szkła kontaktowe, należy wybierać soczewki zapewniające właściwe nawilżenie oka i przepuszczające odpowiednią ilość powietrza. Należy również korzystać z kropli nawilżających oczy tak często, jak jest to konieczne.

Usunięcie gradówki - cena

Zabieg usunięcia gradówki można wykonać, korzystając z usług okulisty w prywatnym gabinecie - ceny tego typu procedur zaczynają się w Polsce od około 200 zł.