Videodermatoskopia w diagnostyce czerniaka

Pierwsze urządzenie, pozwalające oglądać w powiększeniu zmiany skórne, pojawiło się w medycynie w 1989 roku. Historia dermatoskopii sięga jednak znacznie odleglejszych czasów, bowiem już w 1663 roku Johan Christophorus Kolhaus obserwował pod mikroskopem naczynia krwionośne okolicy paznokciowej. 

Wraz z upływem czasu technika ewoluowała, pojawiały się też kolejne opisy kryteriów klinicznych, pozwalających odpowiednio sklasyfikować obecną u danego pacjenta zmianę. Szczególnie wiele opisów dotyczy czerniaka - złośliwego nowotworu, cechującego się tendencją do dawania przerzutów. Im wcześniej wykryje się zmianę, tym większa szansa na uzyskanie wyleczenia.

Diagnostyka czerniaka - badanie metodą videodermatoskopową

Tradycyjne dermatoskopy składają się ze źródła światła oraz układu optycznego, pozwalają na powiększenie i dokładne obejrzenie przez dermatologa obecnych na skórze zmian. Unowocześnienie stanowi dołączenie do wymienionych narzędzi komputera, często wyposażonego w cyfrową kamerę.

Takie rozwiązanie pozwala na wykonanie wysokiej jakości zdjęć, które można ocenić w jeszcze większym powiększeniu. Zastosowanie komputera umożliwia (w przypadku zmian, uznawanych za łagodne, ale wymagających dalszej obserwacji) stworzenie elektronicznej dokumentacji danego chorego i późniejsze porównywanie zmian morfologii tworu podczas wizyt kontrolnych.

Niektóre videodermatoskopy zaopatrzone są w specjalne oprogramowanie, które ocenia m.in. zakres barw, symetrię ich rozkładu czy też charakter brzegów zmiany. W przypadku czerniaka jest to szczególnie istotne, bowiem cechami klinicznymi, które uznawane są za podstawowe w stawianiu podejrzenia tej choroby to m.in. nieregularne krawędzie i wielobarwność. Te cechy widoczne mogą być gołym okiem, jednak podczas badania opisywanym urządzeniem poszukuje się także innych, jak choćby niebiesko-białe twory, atypowa siatka barwnikowa czy obecność nieregularnych smug.

Połączenie komputerowej analizy z doświadczeniem dermatologa pozwala zwiększyć odsetek prawidłowo stawianych rozpoznań. W diagnostyce czerniaka, według badań duńskiego profesora Christiana Vestergaarda i jego współpracowników, czułość badania klinicznego (bez użycia przyrządu powiększającego) wynosiła 74%, a przy zastosowaniu dermatoskopu wzrastała natomiast do 90%.

Badanie videodermatoskopowe jest nieinwazyjne, nie wymaga od pacjenta szczególnego przygotowania; jest bezbolesne. W przypadku urządzeń niezawierających filtra polaryzacyjnego, na skórę nakładany jest tzw. roztwór imersyjny, który zapobiega rozpraszaniu promieni świetlnych na skórze i zwiększa przezierność tej tkanki. Uzyskiwany obraz jest od razu widoczny na ekranie monitora, dermatolog może wtedy wyjaśnić pacjentowi budowę zmiany skórnej, w razie potrzeby także wskazać elementy budzące jego niepokój.

Wideodermatoskopię można z pewnością uznać za znaczący postęp w procesie diagnostycznym, dotyczącym czerniaka. Pozwala ona lepiej niż klasyczne metody uwidocznić patologiczne twory, poza tym, dzięki większej dokładności, zmniejsza ilość wycinanych zmian uznanych za złośliwe, które ostatecznie okazują się łagodne. Powoli następuje rozwój teledermatoskopii, która przydatna jest szczególnie w przypadkach kontrowersyjnych - gdy lekarz ma wątpliwości, może elektronicznie przesłać wykonaną dokumentację do ośrodka wysokospecjalistycznego, w którym bardziej doświadczeni pracownicy pomogą właściwie postawić rozpoznanie i dobrać schemat leczenia.

Opracowano na podstawie: www.dermnetnz.org; www.onkologia.org.pl; www.emedicine.medscape.com; www.wiadomoscidermatologiczne.pl