Tarczyca jest niewielkim, nieparzystym gruczołem wydzielania wewnętrznego, znajdującym się z przodu szyi, nieco poniżej krtani. Zbudowana jest z połączonych ze sobą wąską cieśniną dwóch płatów bocznych, dlatego kształtem przypomina motyla. Tarczyca ma ogromny wpływ na metabolizm, gdyż wytwarza biorące udział w przemianie materii i wpływające niemal na każdą komórkę organizmu hormony: trójjodotyroninę (T3) oraz tyroksynę (T4). Bezpośrednio oddziałuje również na gospodarkę wapniowo-fosforanową, produkując hormon uczestniczący w regulacji poziomu wapna w organizmie, a mianowicie kalcytoninę.
Guzki tarczycy zazwyczaj mają łagodny charakter i są całkowicie nieszkodliwe. Uważa się, że posiada je ponad połowa ludzi, a ich powstawanie wynika z naturalnych skłonności komórek tarczycy do tworzenia guzków. Wynika to z pracy tarczycy, która jest jedynym w ludzkim organizmie gruczołem magazynującym wytworzone przez siebie hormony, zanim te zostaną uwolnione do krwi.
Kto znajduje się w grupie ryzyka rozwoju raka tarczycy?
Szacuje się, iż około 4 proc. guzków tarczycy, z reguły niegroźnych i łagodnych, ma charakter nowotworowy. Każdego roku rak tarczycy dotyka około 3 tysięcy osób, co czyni go stosunkowo rzadko występującym nowotworem. Statystyki podają, że rak tarczycy stanowi około 3 proc. zdiagnozowanych przypadków zachorowań na chorobę nowotworową, przy czym chorują przede wszystkim kobiety – to właśnie panie trzykrotnie częściej zmagają się z tym rodzajem raka.
„Mimo że rak tarczycy uważany jest za stosunkowo rzadki nowotwór, jego rozpoznania stanową jedną piątą diagnoz nowotworów złośliwych wśród młodych dorosłych, czyli osób między 20 a 40. rokiem życia. W przeciwieństwie do innych typów nowotworów, o raku tarczycy mówi się stosunkowo niewiele, a poziom zachorowalności systematycznie wzrasta. By zbudować świadomość na temat raka tarczycy oraz dostarczyć możliwości wykonania badań profilaktycznych stowarzyszenie Polskie Amazonki Ruch Społeczny po raz drugi aktywnie włącza się w obchody Miesiąca Budowania Świadomości o Raku Tarczycy” – tłumaczy inicjatorka kampanii „Motyle pod ochroną” Elżbieta Kozik, prezes Stowarzyszenia Polskie Amazonki Ruch Społeczny. „Motyle pod ochroną” to pierwszy w Polsce ruch o charakterze kampanii społeczno-edukacyjnej przygotowanej specjalnie z myślą o pacjentach z rakiem tarczycy.
Wśród czynników ryzyka występowania nowotworu tarczycy wymienia się nadmiar i niedobór jodu, a także nadmierne wydzielanie hormonu przysadki mózgowej – tyreotropiny, której nadprodukcja stymuluje wzmożoną pracę tarczycy. Ponadto uważa się, że nie bez znaczenia są czynniki genetyczne oraz płeć – tak jak już wspomniano, zdecydowanie częściej chorują kobiety. Lekarze przyznają, że za rozwój choroby może odpowiadać promieniowanie w wyniku radioterapii okolic głowy i szyi. Naukowcom nie udało się jednak jednoznacznie wyjaśnić przyczyn powstawania raka tarczycy.
Rak tarczycy – i co dalej?
Mamy dobrą wiadomość dla wszystkich osób, u których występuje podejrzenie lub zdiagnozowano już chorobę – u około 90 proc. pacjentów terapia raka tarczycy kończy się sukcesem. Według statystyk w latach 2003-2006 aż 97,9 proc. mieszkańców Stanów Zjednoczonych, u których wystąpił rak tarczycy, pokonało chorobę. Nie mniej jednak nie zmienia to faktu, iż choroba ma ogromny wpływ na życie pacjentów, dlatego tak ważna jest wczesna diagnostyka i odpowiednia profilaktyka. Lekarze zalecają, aby co 2 lata wykonywać kontrolne USG tarczycy.
Charakterystycznymi objawami raka tarczycy są zmiana barwy głosu i chrypka. Chorzy obserwują u siebie trudności z przełykaniem. Ponadto do symptomów choroby należą powiększenie węzłów chłonnych szyi i wyczuwalne zgrubienia w przedniej części szyi, czyli guzki.
„Nie wszystkie guzki wykryte w badaniu USG muszą świadczyć o rozwijającym się nowotworze. Niektóre z nich są niegroźne i wymagają jedynie dalszej obserwacji. Jeśli jednak wykryte zmiany budzić będą wątpliwości lekarza, potrzebna może okazać się wizyta u endokrynologa lub biopsja”- wyjaśnia w rozmowie ze „Zwierciadłem” prof. Marek Dedecjus, kierownik Kliniki Endokrynologii Onkologicznej i Medycyny Nuklearnej w Warszawie.
W ramach akcji Wrzesień Miesiącem Budowania Świadomości o Raku Tarczycy, Stowarzyszenie Polskie Amazonki zachęca mieszkańców Warszawy do badań USG tarczycy, które wykonywane są za symboliczną opłatą. Przygotowano również specjalne broszury i bezpłatne poradniki dla pacjentów, a w mediach już rozbrzmiewają pierwsze echa kampanii. W ciągu ostatnich lat zaobserwowano wzrost liczby zachorowań na raka tarczycy nie tylko na całym świecie, ale również w Polsce. W latach 80. rak tarczycy należał do incydentalnych przypadków, tymczasem od 1995 roku tempo wzrostu liczby chorych wzrosło szczególnie u kobiet, dlatego tak potrzebne są odpowiednie kampanie informacyjne.