Wskazania do leczenia żylaków powrózka nasiennego

Żylaki powrózka nasiennego (varicocele) są rozpoznawane już od 1541r, kiedy to francuski lekarz Ambroży Pare zaproponował ich nazwę. Żylaki powrózka nasiennego są częstą dolegliwością, szacuje się, że występują one u 15% ogólnej populacji męskiej, a wśród mężczyzn z problemem niepłodności ich częstość występowania wynosi aż 35%. 

Zachowawcze metody leczenia żylaków powrózka nasiennego są nieskuteczne. Stosuje się w tym celu metody chirurgiczne: klasyczną operację lub metody laparoskopowe. Coraz większą popularnością cieszą się metody małoinwazyjne, takie jak embolizacja i sklerotyzacja. O wyborze odpowiedniej techniki decyduje pacjent wraz z lekarzem po przeanalizowaniu warunków anatomicznych, stopnia zaawansowania zmian, możliwości sprzętowych oraz doświadczenia chirurga.

Czy żylaki powrózka nasiennego zawsze trzeba leczyć?

W większości przypadków żylaki powrózka nasiennego nie wywołują żadnych dolegliwości. Sprawia to, że wielu mężczyzn nawet nie wie, że je posiada. Żylaki, które nie wywołują dolegliwości, nie wymagają zazwyczaj leczenia chirurgicznego. Warto natomiast systematycznie badać tych pacjentów, aby szybko zaobserwować zmiany w obrębie jąder, jeśli takie się pojawią.

Żylaki powrózka nasiennego mogą nie wywoływać objawów klinicznych, zdarza się jednak, że są przyczyną tępego bólu jąder, uczucia ciężkości lub dyskomfortu, odczuwanego w okolicy moszny. Zdarza się również, że mężczyzna wyczuwa na powierzchni jąder miękkie guzki, które go alarmują i skłaniają do wizyty u specjalisty. W momencie, gdy u mężczyzny wystąpią powyższe objawy, powinien on zostać zbadany przez lekarza oraz w sytuacji niepewnego rozpoznania klinicznego, powinien mieć wykonanie badanie USG Doppler. W tym badaniu uwidocznione zostają naczynia żylne i lekarz może potwierdzić lub wykluczyć występowanie żylaków powrózka nasiennego i skierować chorego na zabieg ich usunięcia.

Żylaki powrózka nasiennego mogą być przyczyną występowania nieprawidłowego składu spermy, a co za tym idzie - niepłodności. Jeśli para bezskutecznie stara się o dziecko, warto wykonać u mężczyzny badanie ultrasonograficzne moszny, z oceną przepływu krwi. Ukazane w badaniu nieprawidłowości mogą być przyczyną problemów z zajściem partnerki w ciążę. W tym przypadku wskazane jest chirurgiczne leczenie żylaków.

Największy problem w podjęciu decyzji o tym, czy jest potrzebne leczenie żylaków powrózka nasiennego, czy nie, występuje wśród młodych chłopców. Pozostawione bez leczenia chirurgicznego żylaki powrózka nasiennego mogą, ale nie muszą stać się przyczyną niepłodności. Trzeba więc zdecydować, czy korzystniej jest wykonać zabieg i zmniejszyć ryzyko występowania niepłodności, ale jednocześnie narazić chłopca na operację, czy lepiej odstąpić od zabiegu i ryzykować wystąpieniem problemu ze spłodzeniem dziecka. Obecnie uważa się, że wśród młodych mężczyzn usunięcie żylaków powrózka nasiennego jest wskazane w sytuacji, gdy wzrost jednego jądra zostaje zahamowany, a jednocześnie w tym jądrze występują żylaki w II lub III stopniu zaawansowania klinicznego. Zabieg można również wykonać wówczas, gdy pacjent skarży się na ból lub dyskomfort, albo w sytuacji, gdy zmiany szybko narastają. Operować powinno się także chłopców z obustronnym występowaniem żylaków powrózka nasiennego. Część specjalistów uważa, że o zasadności wykonania operacji decyduje wynik testu stymulacji gonadoliberyną (GnRH).

Wymienione powyżej wskazania do chirurgicznego leczenia żylaków powrózka nasiennego są tymi najczęstszymi. Należy pamiętać jednak o tym, że ostateczną decyzję o operacji powinien podjąć lekarz po zbadaniu pacjenta i indywidualnej ocenie korzyści i ryzyka wynikających z zabiegu usunięcia varicocele.

Źródła: "Żylaki powrózka nasiennego jako problem diagnostyczno-terapeutyczny w protekcji płodności u mężczyzny" Przew Lek 2001, 4, 10, 104-106; "Żylaki powrózka nasiennego u dzieci i młodzieży" Borgis - Nowa Pediatria 3/2000, s. 30-34; "Tajemnice, fakty i fikcja w patofizjologii i leczeniu żylaków powrózka nasiennego" Przegląd Urologiczny 2015/3.