Wskazania do operacyjnego leczenia zaćmy

Postępujące zmętnienie soczewki oka jest zjawiskiem naturalnym, związanym z procesami starzenia się organizmu. Czasami jednak zjawisko osiąga patologiczne nasilenie - wtedy mówi się o wystąpieniu zaćmy (nazywanej też kataraktą). Zazwyczaj choroba dotyczy ludzi w podeszłym wieku, jednak może wystąpić wcześniej (na skutek procesów zapalnych, urazów) bądź też może istnieć u dzieci na podłożu wrodzonych deformacji. Sprzyjają jej również używanie pewnych leków (np. glikokortykosteroidów przez dłuższy czas) czy cukrzyca. Schorzenie ma charakter przewlekły, zmiany z czasem ulegają nasileniu, czego skutkiem może być utrata widzenia. 

Historia leczenia zaćmy jest bardzo długa, sięga aż starożytności. Pierwsze próby podjęto już 500 lat p.n.e. w Indiach. Wtedy terapia polegała na zerwaniu, przy pomocy nożyka wbijanego w oko, więzadeł soczewki, przez co spadała one w okolice dna oka. Owszem, pacjenci odzyskiwali wzrok, lecz... na krótko - nie istniały wtedy metody zapobiegania zakażeniom, przez co dochodziło do infekcji i ostatecznie pacjenci przestawali widzieć.

Kiedy przeprowadza się operację zaćmy?

Jednoznaczne wytyczne dotyczące kierowania pacjentów do zabiegu operacyjnego nie zostały jak dotąd opracowane. Możliwa jest próba leczenia farmakologiczne (np. z użyciem kropli zawierających substancję azapentacen), jednak najlepsze wyniki uzyskuje się stosując techniki zabiegowe.

Ogólnie, operację wykonuje się przede wszystkim wtedy, kiedy pacjent doświadcza znacznie nasilonych dolegliwości związanych ze zmętnieniem soczewki, tzn. gdy upośledzone widzenie pogarsza jego codzienne funkcjonowanie i wykonywanie obowiązków zawodowych. Dotyczy to takich sytuacji, jak prowadzenie samochodu późną porą, trudności z czytaniem i wszelkich innych utrudnień wynikających z tej wady wzroku.

Innym wskazaniem jest sytuacja, gdy przez zmienioną soczewkę nie można zbadać pozostałych struktur oka, a u pacjenta występują choroby ich dotyczące (np. jaskra, stany dotyczące siatkówki). W tym wypadku usuwa się kataraktę po to, by możliwe było leczenie tych pozostałych schorzeń.

Podobnie jest w momencie, gdy zaćma jest przyczyną innych schorzeń narządu wzroku (może wywołać jaskrę), wtedy również zaleca się zabieg jej usunięcia.

Dzięki dostępności nowych metod leczenia, zabiegi trwają krótko, pacjent zwykle tego samego dnia może opuścić placówkę leczniczą. Większość z nich przeprowadzana jest metodą famoemulsyfikacji, podczas której usuwana jest zdegenerowana soczewka, a w jej miejscu umieszczany jest implant.

Nie jesteśmy w stanie całkowicie uchronić się przed wystąpieniem zaćmy, jest ona bowiem składową procesu starzenia się. Znane są czynniki ryzyka, których unikanie może zmniejszyć ryzyko rozwoju tej jednostki, są to dym papierosowy, promieniowanie ultrafioletowe oraz słoneczne. Gdy choroba się pojawi, warto rozważyć podejście do zabiegu operacyjnego, zwłaszcza gdy powoduje one nasilone objawy - leczyć bowiem można każdą zaćmę, która upośledza funkcjonowanie pacjenta. Jak podaje amerykański portal National Eye Institute, zabieg jest jednym z bezpieczniejszych w chirurgii oka, a poprawę wzroku uzyskuje się u około 90% pacjentów.

Opracowano na podstawie: www.mp.pl; www.who.int; www.webmd.com; www.nhs.uk; www.pto.com.pl, www.nei.nih.gov; www.ncbi.nih.gov