Z jakimi schorzeniami można zgłosić się do proktologa?

Nazwa "proktologia" wywodzi się od greckich słów proktos (znaczącego odbyt) oraz logia (rozumianego jako nauka). W dziedzinie tej często stosowane jest leczenie zachowawcze, duża część chorób wymaga jednak terapii zabiegowej. Z tego względu proktologią zajmują się najczęściej chirurdzy. 

Proktologia skupia się na schorzeniach, dotyczących odbytu oraz końcowego odcinka jelita grubego - odbytnicy. Objawy, związane z obecnością schorzeń tych okolic nierzadko stanowią sygnał alarmowy, tak jest np. z krwawieniem, które może świadczyć nawet o rozwoju u pacjenta choroby nowotworowej.

Jakie choroby są leczone przez proktologów?

Specjaliści proktologii zajmują się pełną diagnostyką schorzeń końcowego odcinka przewodu pokarmowego. Pacjent, odczuwający dyskomfort okolicy odbytu z towarzyszącym świądem, u którego dodatkowo pojawiają się krwawienia związane z defekacją, powinien odwiedzić proktologa. Najczęstszą przyczyną wymienionych dolegliwości są żylaki odbytu. Nie stanowią one zwykle ryzyka utraty zdrowia, jednakże w każdym przypadku zauważenia krwi wydostającej się z okolicy odbytniczej należy skorzystać z porady lekarskiej, ponieważ w takiej sytuacji istnieje konieczność wykluczenia obecności u pacjenta nowotworu jelita grubego.

Innym typem zmian, które skłaniać mogą ku wizycie w poradni proktologicznej, są wszelkie ropnie oraz zmiany zapalne okolic ujścia przewodu pokarmowego. Mogą one powodować ból, zaczerwienienie skóry oraz dyskomfort nawet podczas siedzenia. Właściwe ich rozpoznanie umożliwia wdrożenie leczenia i powrót pacjenta do normalnego funkcjonowania.

Do występowania wymienionych stanów predysponuje posiadanie przetoki odbytu: stanowi ona nabyte, nienaturalne połączenie (swego rodzaju kanał) pomiędzy różnymi okolicami anatomicznymi. Wyróżnia się m.in. formy odbytniczo-pochwowe czy odbytniczo-skórne. Ich pojawianiu się sprzyja występowanie przewlekłych infekcji okolicy odbytu. Przetoki stanowią kolejne jednostki, których leczeniem zajmują się proktolodzy.

Wstydliwe dolegliwości, takie jak mimowolne oddawanie wiatrów oraz brudzenie bielizny, mogą stanowić objawy nietrzymania stolca. Zaburzenie dotyczy zwykle ludzi w podeszłym wieku, może jednak pojawić się też u osób młodszych (np. na skutek urazów czy po porodach). W przebiegu jednostki występuje nagła potrzeba defekacji, niezależnie od miejsca, w którym chory przebywa - wizyta u proktologa może sprawić, że odzyskana zostanie kontrola nad opisanym procesem fizjologicznym.

Inne, wybrane spośród bardzo wielu, choroby, którymi zajmuje się proktologia to:

• szczeliny odbytu;
• choroba Leśniowskiego - Crohna;
• wypadnięcie odbytu;
• urazy końcowego odcinka przewodu pokarmowego.

W diagnostyce wymienionych stanów wykorzystywane są takie metody jak badanie per rectum, rektoskopia (wziernikowanie wnętrza odbytnicy do maksymalnie około 25 cm jej głębokości) czy fiberosigmoideoskopia (badanie obrazujące wnętrze jelita, sięgające dalej). Jeżeli zachodzi potrzeba uwidocznienia jeszcze odleglejszych rejonów jelita grubego, przeprowadzone zostaje badanie kolonoskopowe. W gabinetach proktologicznych wykonywane są również badania czynnościowe okolicy odbytnicy czy USG doodbytnicze.

Poza rozpoznawaniem chorób proktolodzy zajmują się oczywiście również ich leczeniem. Jeżeli jest to możliwe, stosuje się farmakoterapię, w razie konieczności lekarze tej specjalności przeprowadzają również różnego rodzaju zabiegi chirurgiczne. Zajmują się m.in. usuwaniem hemoroidów czy resekcją zmian nowotworowych.

Opracowano na podstawie: www.cssanz.org; www.fascrs.org;