Zalecenia po operacyjnym leczeniu zaćmy

Zaćma jest poważnym problemem zdrowotnym, występującym na całym świecie, o tyle ciężkim, że stopniowo odejmującym osobie widzącej możliwość wizualnej percepcji świata. Według statystyk, zgromadzonych przez organizację Unite For Sight, w samej Afryce subsaharyjskiej zaćma powoduje aż 50% przypadków utraty wzroku. Jak wskazują dane Światowej Organizacji Zdrowia, jest ona odpowiedzialna za ponad 20 milionów przypadków utraty wzroku na całym świecie. Według badań z przełomu wieków XX i XXI przeprowadzonych przez okulistę, Allana Fostera, każdego roku na świecie operacje leczące zaćmę powinny być wykonane w 30 milionach przypadków, jednak realizuje się jedynie 10 milionów z nich. 

Z kolei dane, zgromadzone przez amerykański National Eye Institute pokazują jasno, że ilość przypadków zaćmy wzrasta wraz z wiekiem – po 40 roku życia dotyka mniej niż 10% ludności, zaś po 80 – około 60%, przy czym najwięcej choruje osób rasy białej (ponad 70%), a najmniej – rasy czarnej (lekko ponad 50%). Częściej chorują kobiety – 61% z nich cierpi z powodu zaćmy, podczas gdy mężczyźni stanowią 39% przypadków. Niepokojące są dane dotyczące wzrostu liczby przypadków – w ciągu 10 lat, od 2000 do 2010 roku, ilość stwierdzonych przypadków zaćmy tylko w Stanach Zjednoczonych wzrosła o prawie 4 miliony.

Postępowanie po operacyjnym leczeniu zaćmy

Wszystkie przypadki zaćmy leczone są wyłącznie w sposób operacyjny. Zabieg wykonuje się w każdym stadium choroby, stosując jedną z trzech dostępnych metod – wewnątrztorebkową, zewnątrztorebkową oraz fakoemulsyfikację. W każdym przypadku zmętniała soczewka oka wymieniana jest na sztuczną; zabiegi różnią się jednak wykonaniem.

Niezależnie od tego, jakie zastosowano operacyjne leczenie zaćmy, niezbędne jest przestrzeganie zaleceń danych przez lekarza. Z uwagi na to, że sam zabieg jest krótki, czasami pacjenci jeszcze tego samego dnia wracają do domu. W takiej sytuacji niezbędne są codzienne wizyty u specjalisty przez trzy kolejne dni po zabiegu. W razie, gdy zabieg przeprowadzany był w znieczuleniu ogólnym bądź pod narkozą, albo zachodzą dodatkowe okoliczności, pacjenci zostają po operacji w szpitalu – maksymalnie na trzy dni.

Prócz istotnych wizyt kontrolnych w wyznaczonych dniach po zabiegu, niezbędne jest zazwyczaj stosowanie odpowiednich maści i kropli, które zapobiegają ryzyku pojawienia się stanu zapalnego i obniżają ciśnienie gałki ocznej. Opatrunek na oku pozostaje przez pierwszą dobę po operacji, a potem konieczne jest jego zakładanie na noc czy podczas wyjść poza dom, aby chronić oko przed przypadkowym dotknięciem, zanieczyszczeniami czy promieniami słonecznymi.

Ogólne zalecenia pozabiegowe po operacji zaćmy dotyczą również samego zachowania pacjenta przez okres rekonwalescencji. Nie należy w okresie od 6 do 8 tygodni po zabiegu uprawiać aktywności fizycznej, napinać mięśni oraz wykonywać jakichkolwiek ruchów podnoszących ciśnienie i wymagających wysiłku (np. noszenie cięższych rzeczy). Napięcie ograniczyć należy do minimum zarówno w zakresie np. zaparć, jak również zaciskania powiek. Oko musi być zachowane w czystości, dlatego nie należy go dotykać ani trzeć; konieczne jest również ograniczenie kontaktu z wodą. Po zagojeniu lekarz dobiera pacjentowi odpowiednie okulary korekcyjne do noszenia na co dzień.

Bibliografia: www.uniteforsight.org; www.who.int; www.nei.nih.gov; www.cdc.gov; www.aao.org; Foster A., „Cataract – a global perspective: output, outcome and outlay”.