Migdałki podniebienne są rodzajem tkanki chłonnej zgromadzonej w bocznej części gardła. Wraz z innymi typami migdałków stanowią ważny element układu immunologicznego, odpowiedzialny m.in. za ochronę przed wnikaniem do organizmu drobnoustrojów i patogenów, wytwarzanie przeciwciał oraz cytokin regulujących stany zapalne.
Częścią anatomicznej budowy migdałków podniebiennych są tzw. krypty, czyli głębokie szczeliny wnikające w ich miąższ. Z jednej strony zwiększa to powierzchnię czynną migdałka, ale z drugiej powoduje ryzyko gromadzenia się i zalegania detrytu (zwanego tez debrisem), czyli masy złożonej z martwej materii organicznej, złuszczonych komórek nabłonkowych i nienabłonkowych oraz resztek pokarmowych. W normalnych warunkach krypty migdałków podniebiennych są szeroko otwarte do światła gardła i ulegają samooczyszczaniu, jednak czasami ich ujścia mogą ulec zablokowaniu, np. w efekcie wrodzonej wadliwej budowy, przebytych stanów zapalnych lub naturalnego zmniejszania się migdałków w wieku dorosłym.
Nagromadzenie się detrytu w kryptach większości przypadków nie niesie za sobą poważniejszych komplikacji zdrowotnych, jednak rozkładając się pod wpływem bakterii tworzy on białoszare, serowate grudki, widoczne przy ucisku szpatułką lekarską, będące przyczyną bardzo nieprzyjemnego zapachu z ust. Ich pierwsze pojawienie się jest najczęściej zapowiedzią stałego odtwarzania, zazwyczaj co 1-20 dni.
W sporadycznych przypadkach dużego nagromadzenia mas detrytu mogą się one przekształcić w kamień migdałkowy, który powoduje dolegliwości bólowe i wymaga pilnego usunięcia. Należy także odróżnić masę detrytową od nagromadzenia się w kryptach treści ropnej, będącej objawem przewlekłego zapalenia migdałków i wymagającej długotrwałej antybiotykoterapii lub nawet usunięcia migdałków.
Laserowe zamknięcie krypt migdałków
Problem nieprzyjmnego zapachu z ust, będącego efektem powstających złogów detrytu rozwiązać można na kilka sposobów, mniej lub bardziej inwazyjnych i o różnym stopniu efektywności. Od płukania jamy ustnej i okresowego opróżniania krypt poprzez ich "wyciskanie" aż do operacji chirurgicznego wycięcia migdałków (tonsillektomia).
Za "złoty środek" uznaje się jednak obecnie zabieg laserowego zamknięcia (waporyzacji) krypt migdałków podniebiennych, co zapobiega ponownemu odkładaniu się złogów. Przeprowadzany ambulatoryjnie w znieczuleniu miejscowym zabieg jest praktycznie bezbolesny i bezkrwawy. Po mechanicznym oczyszczeniu krypt z zalegających złogów w rejon operacji wprowadzany jest światłowód lasera, za pomocą którego lekarz dokonuje spłycenia i zamknięcia krypt. Do zabiegu wykorzystywane są diodowe lasery kontaktowe o średnicy promienia ok. 0,4 mm. Jak sama nazwa wskazuje działają one tylko w miejscu przyłożenia (kontaktu), co ogranicza efekt termiczny wyłącznie do operowanej okolicy.
Proces gojenia trwa od dziesięciu dni do dwóch tygodni, po czym pacjent może wrócić do pełnej aktywności. W większości przypadków do pozbycia się problemu wystarcza jednorazowy zabieg, którego koszt oscyluje w przedziale 700-1000 zł.