Leczenie bólu laserem wysokoenergetycznym

Używanie lasera o niskiej energii promieniowania było stosowane w rehabilitacji i ortopedii już od lat 80. XX wieku. Terapia laserem wysokoenergetycznym (HPLT - high power laser therapy lub High Intensity Laser - HIL) jest wyrazem niesamowitego postępu technologicznego. Pierwszy laser HPLT został stworzony przez Avicenna Laser Technology w 2002 r., a rok później FDA dopuściła go do użytku medycznego. Dzięki większej mocy pozwala objąć wiązką znaczną powierzchnię i przenika głębiej niż inne lasery.

Laser emituje wiązkę światła, które jest promieniowaniem elektromagnetycznym. Jest ona nośnikiem energii, która stymuluje procesy wzrostu i regeneracji uszkodzonych tkanek, co określane jest jako "fotobiomodulacja". To zjawisko odpowiedzialne jest za przyspieszenie gojenia, zmniejszenie odczynu zapalnego i formowania blizn, a w rezultacie - zmniejszenie bólu. Dzięki temu, iż wiązka jest skupiona i napromienia dokładnie to miejsce, które uległo urazowi, można szybko osiągnąć efekt ulgi. Dodatkowo laser powoduje zmniejszenie pobudliwości nerwów, poprzez hiperpolaryzację ich błon, co daje dodatkowy efekt analgetyczny.

Działanie zależne od mocy

Lasery o niskiej energii (zwane też "zimnym laserem") emitują wiązkę o mocy do 500 mW, przenikając ok. 0,5 cm w głąb naświetlanej powierzchni. Zabieg z ich użyciem, aby uzyskać efekt terapeutyczny, może trwać bardzo długo - nawet 1-2 h. Lasery o wysokiej energii promieniowania oferują moc nawet 24 x większą (do 12 000mW). Pozwala to osiągnąć:

• znacznie większą penetrację do tkanek (nawet 8-10 cm),
• skrócenie czasu trwania zabiegu (do 5-15 minut),
• lepsze efekty leczenia

Leczenie laserem o wysokiej energii stosuje się zarówno w bólach ostrych - pojawiających się wkrótce po zadziałaniu czynnika uszkadzającego, jak i przewlekłych - które utrzymują się przez długi czas, i zwykle są wyrazem utrwalonych uszkodzeń nerwów.

Główne wskazania do terapii obejmują schorzenia narządu ruchu, którym zwykle towarzyszy ból, takie jak:

• zapalenie ścięgien,
• bóle okolicy pleców i szyi,
• urazy sportowe,
• choroba zwyrodnieniowa stawów,
• obrzęk i urazy tkanek miękkich,
• bóle stawów,
• zespół cieśni kanału nadgarstka

Wszechstronne działanie lasera wysokoenergetycznego

W toku są również badania nad zastosowaniem HPLT w leczeniu chorób reumatycznych (jak reumatoidalne zapalenie stawów, fibromialgia), migreny, zawrotów głowy.

W badaniach mediolańskich lekarzy zastosowanie HPLT w urazach mięśni i stawów pozwoliło na znacznie większą redukcję dolegliwości bólowych (o 50%), niż standardowa fizykoterapia (33%), i szybszy powrót do aktywności zawodowej (już po 26,6 dniach vs 53,9). Podobne efekty zaobserwowali badacze w Kanadzie w przypadku zapalenia nadkłykcia bocznego kości ramiennej (łokieć tenisisty). Laser zmniejsza również ból po operacji wszczepienia by-passów, dając ponad 2-krotne jego zmniejszenie w ciągu doby od pierwszego zabiegu (7,31 do 3,0).

Laseroterapia - przeciwskazania

Przeciwwskazania obejmują kobiety ciężarne, osoby cierpiące na nowotwory złośliwe skóry, a także używające leków, które zwiększają wrażliwość na światło (niektóre antybiotyki - ciprofloksacyna, pochodne chininy, leki antyarytmiczne). Może wtedy dochodzić do rekcji alergicznej i oparzenia w miejscu stosowania wiązki świetlnej. Należy unikać naświetlania w okolicach oczu, gdyż laser o wysokiej energii może trwale uszkodzić wzrok.

Zastosowanie lasera w rehabilitacji

Zastosowanie w zabiegach rehabilitacyjnych lasery wysokoenergetyczne znalazły dzięki trzem istotnym efektom terapeutycznym możliwym do uzyskania za ich pomocą:

• efekt fotochemiczny – emitowana energia przenoszona jest bezpośrednio do struktur komórkowych, co skutkuje zwiększoną syntezą ATP (związku odgrywającego istotną rolę w wewnątrzkomórkowych procesach energetycznych) oraz przywrócenie równowagi metabolizmu komórkowego.
• efekt fotomechaniczny – wyzwala mechaniczne wibracje, które przenosząc się do wnętrza komórek stymulują drenaż limfatyczny
• efekt fototermiczny – transfer ciepła do tkanek pobudza krążenie krwi, zwiększając tym samym dostawę tlenu i składników odżywczych

Zabiegi z użyciem lasera wysokoenergetycznego wykonywane są w niektórych zakładach rehabilitacji i fizykoterapii. Kosztują w granicach 20-40 zł za jedną sesję, i trwają około 5-10 minut. Ulga odczuwana jest już po pierwszej aplikacji.

"Jako lekarz ortopeda, niemal każdego dnia spotykam się z problemami zdrowotnymi narządu ruchu, które nie kwalifikują się do leczenia operacyjnego, a wymagają skutecznej i szybkiej terapii. Moim pacjentom polecam zabiegi laserem wysokoenergetycznym, ponieważ efekt leczniczy pojawia się bardzo szybko, utrzymuje się dłużej i jest przekonujący. Dolegliwości zwyrodnieniowe stawów, naciągnięcia i zapalenia ścięgien, bóle krzyża, czy ostrogę piętową i łokieć tenisisty, można teraz leczyć zdecydowanie efektywniej. Jeśli za wcześnie jest na zabieg operacyjny, ale schorzenie jest dokuczliwe, warto pomyśleć o skorzystaniu z takiej terapii. Uważam, że najlepszym dowodem na niezwykle wysoką skuteczność tej metody, jest duża grupa moich pacjentów, którzy są zadowoleni z efektów leczenia. Warto też dodać, że jest wśród nich spora liczba sportowców" – mówi dr Cezary Klank, specjalista ortopedii i traumatologii narządu ruchu.