Zastosowanie robota da Vinci w urologii

Co to jest robot da Vinci stosowany przez urologów?

Robot chirurgiczny da Vinci to robot medyczny, który został zbudowany przez amerykańskie przedsiębiorstwo Intuitive Surgical. Zaprojektowano go w celu usprawnienia skomplikowanych zabiegów chirurgicznych metodą małoinwazyjną. Urządzenie to złożone jest z trzech części: konsoli chirurgicznej pozwalającej na sterowanie robotem, wózka wizyjnego umożliwiającego obrazowanie 3D w jakości HD oraz robota właściwego złożonego z czterech ramion robotycznych mających bezpośredni kontakt z pacjentem.

I choć wykorzystywanie tego robota medycznego pozwala na czerpanie szeregu korzyści – zarówno przez pacjenta, jak i przez lekarza przeprowadzającego zabieg – to należy pamiętać, że robot jest jedynie narzędziem w rękach chirurga odpowiedzialnego za proces leczenia. Oznacza to, że bez udziału wyszkolonego chirurga-operatora robot nie przyniesie oczekiwanych rezultatów: urządzenie to nie pracuje autonomicznie.

Obszary zastosowania robota da Vinci:

• urologia: prostatektomia, cystektomia, częściowa nefrektomia,
• ginekologia: histerektomia, miomektomia, sakrokolpopeksja,
• proktologia: kolektomia, niska przednia resekcja,
• kardiochirurgia: rewaskularyzacja wieńcowa, naprawa zastawki dwudzielnej,
• chirurgia ogólna: leczenie otyłości, achalazja przełyku, leczenie chorób pęcherza żółciowego.

Historia rozwoju technologii da Vinci

System robotowy da Vinci po raz pierwszy został zaprezentowany w Polsce podczas 64. Międzynarodowego Kongresu Towarzystwa Chirurgów Polskich zorganizowanego we Wrocławiu we wrześniu 2009 roku. Od tamtego czasu do końca 1. kwartału 2021 roku Wojewódzki Szpital Specjalistyczny we Wrocławiu przeprowadził aż 350 zabiegów w asyście nowoczesnego robota, za co odpowiedzialnych było 10 głównych operatorów: prof. Wojciech Witkiewicz, Jerzy Banaszek, Jerzy Sokołowski, dr Roman Czarnecki, dr Marek Fiutowski, Rafał Mulek, Krzysztof Ratajczyk, Marek Rząca, dr Jakub Turek, dr Jarosław Pająk oraz dr Marek Zawadzki.

Znaczenie robotyki w obszarze urologii

W USA zastosowanie robota da Vinci zastąpiło zabiegi przeprowadzane techniką chirurgii otwartej u aż 99% pacjentów urologicznych. Wykorzystywanie systemów robotowych pozwala nie tylko na osiągnięcie większej precyzji, ale i na uzyskanie szeregu korzyści bezpośrednio czerpanych przez pacjentów: niewielkiego bólu pooperacyjnego, ograniczonego ryzyka powikłań, mniejszych dawek leków przeciwbólowych, a także krótszego czasu cewnikowania i rekonwalescencji.

Nie bez znaczenia są również profity czerpane przez ośrodki medyczne specjalizujące się opisywanej metodzie, m.in.: ograniczone zużycie krwi, krótszy czas hospitalizacji, niższe koszty leczenia powikłań, mniejsze zużycie leków, możliwość pozyskania nowych pacjentów czy po prostu zwiększenie konkurencyjności danej placówki.

Na czym polega operacja urologiczna w asyście da Vinci?

Do przeprowadzenia operacji urologicznej w asyście systemu robotycznego da Vinci niezbędne jest wykonanie niewielkich otworów w skórze brzucha pacjenta, przez które wprowadza się następnie ramiona robota. Na jednym ramieniu znajduje się stereoskopowa kamera, dzięki której możliwe jest uzyskanie trójwymiarowego obrazu pola operacyjnego. Podczas zabiegu operator wykonuje ruchy za pomocą konsoli, co odpowiada precyzyjnym manewrom realizowanym przez ramiona urządzenia. W ten sposób lekarz unika ruchów nieintencjonalnych, takich jak np. drżenie rąk.

Specyfika systemu da Vinci:

• 10-krotne powiększenie pola (zwiększona precyzja),
• trójwymiarowe obrazowanie (lepsza nawigacja przestrzeni),
• 7 stopni swobody ruchu narzędzi (lepsze dojście do trudno dostępnych obszarów),
• matryca full HD i kamera 3D (dokładna wizualizacja oglądanych struktur),
• eliminacja ruchów nieintencjonalnych operatora, m.in. drżenia rąk.

Operacje urologiczne z wykorzystaniem robota da Vinci

Robotyczna chirurgia urologiczna to jeden z głównych obszarów zastosowania urządzenia da Vinci. Taka forma leczenia zapewnia większą precyzję i mniejszą inwazyjność niż otwarte lub laparoskopowe zabiegi chirurgiczne. W Stanach Zjednoczonych system ten stanowi standard w leczeniu operacyjnym raka prostaty. Ok. 80% zabiegów prostatektomii jest wykonywanych właśnie przy asyście urządzenia da Vinci. Największym profitem płynącym z takiego zastosowania robota jest możliwość usunięcia całej tkanki gruczołu krokowego oraz dostarczenie materiału do dokładnej oceny histopatologicznej.

Obszary zastosowania da Vinci w urologii:

• operacje nowotworów prostaty i pęcherza,
• inne zabiegi onkologiczne,
• urologiczne zabiegi małoinwazyjne,
• prostatektomia radykalna (usunięcie całego gruczołu stercza),
• limfadenektomia (wycięcie węzłów chłonnych).

Zalety stosowania robotów chirurgicznych w urologii

W przypadku prostatektomii radykalnej w asyście robota da Vinci pacjent zyskuje nie tylko szanse na pełne wyleczenie raka prostaty, ale i zachowanie pełnej funkcjonalności organizmu, co w bezpośredni sposób wpływa na jego komfort życia. Podobne zalety dotyczą również innych zastosowań opisywanego systemu robotycznego. Niezależnie więc od przyczyn wykorzystania robota chirurgicznego w obszarze urologii takie zabiegi wiązane są przede wszystkim z następującymi korzyściami:

• mniejsze ryzyko powikłań,
• dobre wyniki onkologiczne i czynnościowe,
• dokładność chirurgiczna,
• skrócony czas hospitalizacji,
• bezpieczeństwo stosowania.

Dowody kliniczne i wpływ na jakość życia pacjentów

Badania wykazały realne korzyści czerpane przez pacjentów poddawanych zabiegom urologicznym. Operacje w asyście robota medycznego da Vinci charakteryzują się wysoką czystością onkologiczną. Ponadto, dzięki zastosowaniu w trakcie operacji techniki ochrony nerwów autonomicznych, pacjent szybciej wraca do pełnej zdolności utrzymywania moczu, a także do pełni funkcji seksualnych. Okres rekonwalescencji pozbawiony jest również wielu innych niedogodności doświadczanych przez pacjenta (w porównaniu do innych technik). Operacje przeprowadzone z wykorzystaniem robota chirurgicznego da Vinci pozwalają m.in. na znacznie zredukowanie bólu pooperacyjnego oraz ograniczone ryzyko możliwych powikłań.

Przyszłość robotyki w medycynie

Zdaniem wielu lekarzy największą barierą dla rozwoju chirurgii robotycznej w Polsce jest nieprawidłowa wycena procedur medycznych – przykładem jest prostatektomia radykalna, którą uznaje się za skuteczną w leczeniu radykalnym raka gruczołu krokowego. Jednocześnie uznaje się, że rozwój tego obszaru jest nieunikniony, ze względu na dotychczasowe osiągnięcia związane z opisywanym systemem.

Kluczowe korzyści stosowania robota da Vinci

Zastosowanie robota da Vinci, zarówno w obszarze urologii, jak i w wielu innych obszarach medycyny, pozwala na czerpanie szeregu korzyści. Co istotne, profity te dotyczą zarówno samych pacjentów, jak i chirurgów-operatorów oraz ośrodków medycznych inwestujących w systemy da Vinci.

Pacjent:

• niewielki ból pooperacyjny,
• mniejsze dawki leków przeciwbólowych,
• niższy odsetek powikłań,
• krótszy czas cewnikowania i rekonwalescencji.

Chirurg-operator:

• większa precyzja uzyskiwana przez chirurga-operatora,
• swobodniejsze operowanie w wąskiej przestrzeni,
• brak ruchów nieintencjonalnych, takich jak np. drżenie rąk.

Ośrodki inwestujące w da Vinci:

• niższe koszty leczenia powikłań,
• mniejsze zużycie krwi i leków,
• skrócenie czasu hospitalizacji,
• zwiększenie konkurencyjności szpitala,
• możliwość pozyskania nowych pacjentów,
• wysoki prestiż ośrodka i korzyści wizerunkowe.