Skleroterapia żylaków

Na czym polega skleroterapia?

Skleroterapia naczyń żylnych kończyn dolnych, zwana też obliteracją żylaków, polega na iniekcji roztworu środka sklerotyzującego (powodującego zanik żylaka) do wnętrza zmienionego chorobowo naczynia. Obok leczenia operacyjnego i laserowego, stanowi ona trzecią główną grupę zabiegowych metod leczenia żylaków, z powodzeniem stosowaną na świecie już od kilkudziesięciu lat. Roztwory obliterujące stosowane w skleroterapii zawierają substancje różnego rodzaju, jednak efekt ich działania jest podobny: wywołują one stan zapalny wewnątrz naczynia i doprowadzają do wykrzepiania krwi w jego wnętrzu. Dochodzi wówczas do stopniowego włóknienia i zamykania się żylaka, który ostatecznie ulega całkowitemu zanikowi poprzez wchłonięcie przez otaczające go tkanki.

Jak wygląda zabieg skleroterapii?

Procedura przeprowadzana jest w warunkach ambulatoryjnych. Pacjent musi położyć się na stole zabiegowym z lekko uniesionymi ku górze nogami. Następnie lekarz myje środkiem dezynfekującym powierzchnię skóry i dokonuje nakłucia żylaków pod kontrolą wzroku lub ultrasonografu. Zastosowanie obrazowania ultrasonograficznego metodą Dopplera jest szczególnie przydatne w czasie leczenia żylaków powstających z żyły odpiszczelowej wielkiej oraz jej dużych dopływów.

Dowiedz się więcej - przeczytaj nasz poradnik o: Leczeniu żylaków

Kolejny krok to donaczyniowe podanie środka obliterującego. O ile w metodzie wykorzystującej wsparcie ultrasonograficzne można zobrazować położenie igły, o tyle sprawdzenie jej lokalizacji w naczyniu podczas skleroterapii kontrolowanej wzrokiem wymaga szybkiej kontroli, polegającej na wizualnej ocenie opróżniania i zamykania się żylaka w czasie podawania roztworu. Kolejne iniekcje są wykonywane wzdłuż przebiegu naczynia, aż cały zmieniony chorobowo odcinek żyły będzie miał kontakt ze sklerotyzantem.

Wstrzyknięcia przeprowadza się powoli i płynnie, w miejscach dobrze dostępnych oraz możliwie odległych od tętnic i pni nerwowych. Każdorazowo, po wyciągnięciu igły z naczynia, lekarz dokonuje ucisku i rozmasowuje okolicę wstrzyknięcia, czasem stosuje bandaże lub plastry w celu przedłużenia ucisku. Skleroterapia trwa zazwyczaj około 20 minut. W celu osiągnięcia optymalnego efektu często niezbędne jest wykonanie serii zabiegów w odstępach 3-4 tygodniowych.

Podczas procedury wykorzystywane są tradycyjne strzykawki (zazwyczaj o pojemności 5 ml) oraz cienkie igły o średnicy poniżej 1mm. Duże naczynia mogą być leczone przy użyciu cewników donaczyniowych (cienkich rurek wprowadzanych do światła żylaka, umożliwiających podaż większych objętości roztworu oraz zamykanie kilku odcinków naczynia przy zastosowaniu jednego nakłucia).

Kto przeprowadza skleroterapię?

Leczenie sklerotyzujące jest przeprowadzane przez specjalistów z zakresu chirurgii naczyniowej, flebologii, angiologii, a także medycyny estetycznej i dermatologii. Zabieg wykonuje jeden lekarz, któremu najczęściej asystuje personel pomocniczy (pielęgniarski).

Skleroterapia żylaków - rodzaje

Ze względu na duży wybór różnego rodzaju środków obliterujących, technik zabiegowych i możliwości obrazowania ultrasonograficznego, skleroterapię dzielimy na:

• skleroterapię piankową, gdzie środek sklerotyzujący ma postać pianki, która zapewnia lepszy niż tradycyjny roztwór kontakt substancji z naczyniem. Dzięki temu możliwe jest zamykanie żylaków kończyn dolnych o większej średnicy;
• mikroskleroterapię, podczas której iniekcje przeprowadza się za pomocą cienkiej igły. W małych odstępach (około 2-3 cm) podaje się wówczas niewielkie ilości roztworu, co umożliwia zamykanie nawet bardzo małych zmian żylnych;
• skleroterapię klasyczną, która polega na iniekcji roztworu do wnętrza żylaka pod kontrolą wzroku;
• skleroterapię pod kontrolą USG, czyli metodę, w której igła do iniekcji jest wprowadzana do naczynia pod kontrolą ultrasonografu. Umożliwia to precyzyjne nakłucie leżących głębiej, czasem niewidocznych gołym okiem żylaków i ich obliterację.

Skleroterapia klasyczna, polegająca na iniekcji płynnych roztworów sklerotyzujących do wnętrza żylaka, stanowi pierwotną, wyjściową dla innych technik metodę obliteracji. Ze względu na bezpieczeństwo i skuteczność w leczeniu żylaków nóg, cieszy się ona niesłabnącą popularnością.

Substancje stosowane przy skleroterapii

Jedną z najpopularniejszych grup substancji wykorzystywanych podczas skleroterapii są tak zwane środki osmotycznie czynne. Działają one dzięki różnicy między stężeniem jonów znajdujących się w roztworze, a w cytoplazmie komórek, które budują wewnętrzną warstwę naczynia. Stężone roztwory powodują odwodnienie komórek na drodze osmozy, czyli przechodzenia wody z cytoplazmy przez błonę komórkową do sklerotyzanta. Obkurczone i odwodnione komórki ulegają degeneracji, co zapoczątkowuje stopniowe niszczenie chorego naczynia. Najczęściej stosowanym środkiem tej grupy jest stężony roztwór chlorku sodu. To substancja tania, łatwo dostępna, skuteczna i pozbawiona działania alergizującego.

Drugą grupą substancji stosowanych w skleroterapii są detergenty, których zadaniem jest uszkodzenie błony komórek śródbłonka poprzez interakcje z zawartymi w nich lipidami (związkami tłuszczowymi). Najpopularniejsze substancje z tej grupy to siarczan sodowy tetradecylu, polidokanol, etanoloamina i morhuat sodu. Jeszcze inną grupą sklerotyzantów są alkohole, które uszkadzają śródbłonek naczyniowy poprzez denaturację białek, z których zbudowane są naczynia krwionośne. W ten sposób prowadzą do ich uszkodzenia i stopniowego zaniku. Stosowane w skleroterapii stężone roztwory alkoholowe (około 95%) są bardzo skutecznymi środkami obliterującymi.

Wskazania do skleroterapii

Szczegółowe wskazania do zastosowania skleroterapii klasycznej zostały stworzone przez 23 czołowe Europejskie Towarzystwa Flebologiczne, skupiające ekspertów z zakresu schorzeń układu żylnego. Ogłoszone w 2012 r., obejmują leczenie zmian żylnych o małym stopniu nasilenia (1-2 w 6-cio stopniowej skali CEAP określającej stopień nasilenia zmian żylnych kończyn dolnych, gdzie stadium 1. oznacza niewielkie zmiany - teleangiektazje, a stadium 6. - czynne owrzodzenie żylne). Ponadto porozumienie europejskich Towarzystw Flebologicznych wskazuje na dobrą skuteczność skleroterapii klasycznej nawet w wyższych stadiach zaawansowania żylaków (powyżej 2 w skali CEAP), w związku z czym powinna ona być brana pod uwagę także w bardziej nasilonych przypadkach występowania zmian żylnych kończyn dolnych.

Jakie badania trzeba przejść przed skleroterapią?

W trakcie kwalifikacji do skleroterapii lekarz wykonuje badanie USG Dopplera. Może zlecić także badania dodatkowe. A jak przygotować się do ostrzykiwania żylaków? Ogólne zalecenia zakładają unikanie golenia i nakładania kosmetyków (kremów, balsamów, maseł do ciała itp.) na nogi na 24 godziny przed przeprowadzeniem skleroterapii. Na zabieg warto przyjść w luźnym, niekrępującym ruchów ubraniu. Będzie miało to znaczenie dla komfortu pacjenta po zakończeniu procedury, gdyż obcisła odzież może dodatkowo podrażniać kończyny. Należy pamiętać, że zasady postępowania przedzabiegowego są określane indywidualnie dla każdego pacjenta i zależą od konkretnej sytuacji klinicznej, w jakiej podejmuje się decyzję co do leczenia żylaków kończyn dolnych.

Jakie są przeciwwskazania do zabiegu?

Skleroterapia jest bezpieczną metodą usuwania żylaków, jednak istnieją pewne sytuacje, w których absolutnie nie może być ona zastosowana.

Do najważniejszych przeciwwskazań zalicza się:

• uczulenia na substancje zawarte w roztworach sklerotyzujących
• ostrą postać zakrzepicy żył głębokich kończyn dolnych oraz zatorowość płucna
• zakażenie tkanek w okolicy poddawanej leczeniu lub ciężka infekcja ogólnoustrojowa
• długotrwałe unieruchomienie pacjenta lub niezdolność do samodzielnego poruszania się

Istnieją także przeciwwskazania względne, czyli stany kliniczne, w których nie zaleca się wykonywania skleroterapii naczyń żylnych kończyn dolnych, lekarz może jednak podjąć decyzję o jej przeprowadzeniu.

Należą do nich:

• okres ciąży i karmienia piersią
• miażdżyca tętnic kończyn dolnych
• ciężkie choroby ogólnoustrojowe, które nie są w odpowiedni sposób kontrolowane (np. cukrzyca, nadczynność tarczycy)
• występowanie w przeszłości ciężkich reakcji alergicznych
• stan wysokiego ryzyka wystąpienia zakrzepicy
• zakrzepica żył układu powierzchownego kończyn dolnych

Jakie są zalecenia po skleroterapii?

Bezpośrednio po zabiegu pacjent musi przebywać w pozycji leżącej jeszcze przez około 20-30 minut. Po krótkiej obserwacji jeszcze tego samego dnia może opuścić ośrodek i powrócić do codziennych aktywności. Możliwy jest nawet samodzielny powrót samochodem do domu, jednak dyskomfort odczuwany w nogach może utrudniać obsługę pojazdów, dlatego mimo wszystko warto poprosić kogoś o pomoc. Chodzenie po zabiegu nie stwarza większych problemów. Przez dwa tygodnie po skleroterapii należy unikać intensywnego wysiłku fizycznego oraz ekspozycji kończyn dolnych na intensywne światło słoneczne, gdyż może skutkować to powstawaniem trwałych, brunatnych przebarwień skórnych. W okresie pozabiegowym warto zakładać luźną, zakrywającą kończyny dolne odzież. W niektórych przypadkach może być również wskazane noszenie wyrobów uciskowych przez okres 3-4 tygodni.

Bezpośrednio po skleroterapii należy unikać długotrwałego przebywania w pozycji stojącej. Dobrze jest natomiast odpoczywać z nogami uniesionymi w górze w stosunku do tułowia (np. podkładając poduszkę pod nogi) oraz systematycznie masować kończyny dolne. Takie postępowanie usprawnia powrót krwi z nóg do serca, co przyspiesza i utrwala efekt leczenia. Końcowy rezultat skleroterapii jest uzyskiwany po czasie niezbędnym do degeneracji ostrzykniętych żylaków i ich wchłonięcia przez tkanki otaczające. W przypadku małych naczyń żylnych zajmuje to około miesiąca, większe żylaki ulegają kompletnej regresji dopiero po 3-4 miesiącach.

Wady i zalety zabiegu

Skleroterapia to małoinwazyjna, bezpieczna i skuteczna metoda leczenia żylaków kończyn dolnych. Ponieważ wielu pacjentów zgłasza się do lekarza, gdy zmiany żylne osiągają zaawansowanie 1 i 2 w skali CEAP, skleroterapia jest skutecznym zabiegiem na żylaki u większości osób szukających pomocy medycznej z tego powodu. Niewątpliwym atutem tej metody jest trwałość efektu terapeutycznego oraz duża dostępność - obecnie jest to jeden z trzech głównych sposobów leczenia żylaków (obok leczenia chirurgicznego i termoablacji). Zaletą skleroterapii, poza efektem estetycznym, jest także niwelowanie objawów towarzyszących żylakom, czyli bólu, pieczenia, obrzęków i uczucia ciężkich nóg oraz zabezpieczenie pacjenta przed progresją niewydolności żylnej.

Mimo iż skleroterapia jest bezpieczną metodą usuwania żylaków, tak jak w leczeniu żylaków laserem czy chirurgicznym, czasem zdarzają się powikłania po tej terapii. Najczęściej spotykanymi efektami ubocznymi leczenia sklerotyzującego są niewielkie krwawienia, wynikające z licznych nakłuć żylaków, zaczerwienienie i obrzęk skóry, a także przebarwienia skórne w miejscach wkłucia. Wspomniane powikłania są przejściowe i ustępują w przeciągu kilku tygodni po zabiegu.

Znacznie rzadziej występują stany zapalne żył kończyn dolnych, które mogą wymagać stosowania leków przeciwzapalnych, a w przypadku nadkażenia - antybiotykoterapii miejscowej lub ogólnoustrojowej.

Innym powikłaniem są reakcje alergiczne na środki sklerotyzujące, które mogą objawiać się zaczerwienieniem, świądem bądź pieczeniem skóry kończyn dolnych, rzadziej - ogólnosystemową reakcją alergiczną, obejmującą obrzęk krtani, trudności w oddychaniu, a nawet wstrząs anafilaktyczny. Kolejnym ostrym powikłaniem jest zakrzepica żylna, wynikająca z krzepnięcia krwi w wyniku kontaktu ze środkami obliterującymi. Powstałe w żyłach powierzchownych zakrzepy w rzadkich przypadkach mogą przechodzić do układu żył głębokich, a następnie przez serce trafiać do płuc, powodując zatorowość płucną. Jest to zagrażający zdrowiu i życiu stan, związany z zaburzeniami krążenia krwi.

Poważne powikłania po skleroterapii na szczęście zdarzają się bardzo rzadko - sumaryczna częstość ich występowania, określona na podstawie licznych obserwacji pacjentów w bezpośrednim okresie pozabiegowym, nie przekracza 1%.

FAQ, czyli najczęstsze pytania o skleroterapię

• Czym jest skleroterapia?

  Skleroterapia to bezoperacyjna metoda leczenia niewydolności żylnej przez podawanie leków na drodze iniekcji do niewydolnych i rozszerzonych naczyń. Pod wpływem leku dochodzi do uszkodzenia błony wewnętrznej naczynia żylnego powodując zwłóknienie i wyłączenie go z układu żylnego, dzięki czemu pajączek naczyniowy lub żylak staje się zupełnie niewidoczny - więcej o zabiegu.

• Od czego uzależniona jest cena zabiegu?

  Skleroterapia to jedna z najbardziej przyjaznych portfelowi metod usuwania żylaków, dostępna już od około 200zł. Cena zabiegu jest jednak uzależniona zarówno od danej placówki, metody leczenia, jak i stanu zaawansowania choroby. Koszt można oszacować w trakcie wizyty kwalifikującej pacjenta do procedury.

• Jakie są przeciwwskazania do skleroterapii?

  Mimo iż skleroterapia jest uważana za bezpieczną metodę usuwania żylaków, w pewnych przypadkach nie należy jej wykonywać. Do listy przeciwwskazań zalicza się przede wszystkim: uczulenie na substancje zawarte w roztworach sklerotyzujących, ostrą postać zakrzepicy żył głębokich kończyn dolnych oraz długotrwałe unieruchomienie pacjenta lub jego niezdolność do samodzielnego poruszania się.

• Jaka jest przewaga skleroterapii nad innymi metodami?

  Zalet skleroterapii jest wiele. Jest to mało inwazyjna, bezpieczna i skuteczna metoda leczenia żylaków kończyn dolnych. Przeprowadzenie obliteracji nie wymaga sali operacyjnej, a jedynie warunków ambulatoryjnych. Co więcej, zabieg ten można wykonać bardzo szybko - zwykle trwa on około 20 minut.

• Czy przed zabiegiem należy wykonać badania krwi?

  W większości przypadków przed skleroterapią nie ma potrzeby wykonywania badań laboratoryjnych krwi. Lekarze zwykle kierują na nie pacjentów, u których istnieją schorzenia mogące być przeciwwskazaniami do przeprowadzenia zabiegu.

• Czy skleroterapii można poddać się latem?

  Przez dwa tygodnie po skleroterapii należy unikać ekspozycji kończyn dolnych na intensywne światło słoneczne, gdyż może skutkować to powstawaniem trwałych, brunatnych przebarwień skórnych. Właśnie dlatego skleroterapii nie zaleca się wykonywać podczas upałów, a jeśli już do tego dojdzie, należy zasłaniać nogi.

• Jak długo nosi się pończochy uciskowe po skleroterapii?

  W niektórych przypadkach lekarz może zalecić pacjentowi noszenie wyrobów uciskowych po skleroterapii. Siłę nacisku, czas trwania kompresjoterapii oraz rodzaj produktu dobiera się indywidualnie do stanu chorego. Zazwyczaj wyroby uciskowe nosi się przez okres 3-4 tygodni.

• Czy skleroterapia może być wykonywana w każdym wieku?

  Skleroterapia to metoda bardzo uniwersalna. Zabiegowi mogą poddać się osoby młodsze, jak i starsze. Przeciwwskazania nie są związane z wiekiem pacjenta, lecz z możliwością występowania u niego alergii na środek obliterujący lub ostrej zakrzepicy żył głębokich.

Filmy

Przedstawiamy poniżej filmy, na których lek. Stanisław Sinicki (chirurg ogólny) - eksperci tematyki skleroterapia żylaków, dzielą się swoim doświadczeniem i wiedzą na ten temat.

Skleroterapia – zdjęcia przed i po zabiegu

Chcesz zobaczyć jak wyglądają nogi po usunięciu żylaków metodą skleroterapii? Zdjęcia znajdujące się w poniższej galerii zostały wykonane u tych samych pacjentów przed i po procedurze.

Skleroterapia – opinie pacjentów

Poniżej przeczytasz opinie pacjentów, którzy zdecydowali się na skleroterapię. Wszystkie zamieszczone komentarze pochodzą od osób, które zapisały się na zabieg za pośrednictwem naszego portalu, dzięki czemu są one w 100% rzetelne i zweryfikowane.